De eerste vorst van het najaar is gemeten: winter kondigt zich voorzichtig aan

Het is officieel: de eerste vorst van het najaar is een feit. In De Bilt zakte de temperatuur in de nacht van maandag op dinsdag naar -0,1 graden, waarmee de meteorologische winter langzaam haar intrede doet. Dat is later dan gemiddeld, want normaal gesproken daalt het kwik in De Bilt al rond 7 november voor het eerst onder het vriespunt.

Volgens Weeronline verliep de nacht opvallend fris in grote delen van het land. Op verschillende plaatsen werd lichte vorst gemeten, met het koudste punt in Heino (Overijssel), waar de thermometer -0,9 graden aangaf. Daarmee is het koude seizoen officieel begonnen — al is de echte winterkou voorlopig nog niet aan de orde.

Frisse start van de dag

Na een heldere en koude nacht begon de ochtend fris, met temperaturen rond het vriespunt. In de loop van de ochtend liep het kwik langzaam op richting vijf graden, maar de kou was duidelijk voelbaar, vooral in het binnenland.

De wind speelde daarbij een merkbare rol. Langs de kust en in het noorden van het land waaide het matig tot soms krachtig uit noordwestelijke richting. Die wind zorgde ervoor dat het kouder aanvoelde dan de thermometer deed vermoeden.

“De eerste vorst is altijd een symbolisch moment,” zegt een meteoroloog van Weeronline. “Het markeert het begin van de overgang naar de winter, waarin de dagen korter worden en de ochtenden scherper aanvoelen.”

Zon, wolken en felle buien

De dinsdag zelf verliep wisselvallig. In de ochtend was er hier en daar ruimte voor zon, maar in de middag trok de lucht dicht met wolken en plaatselijke regenbuien. Volgens Weeronline duurden die buien meestal niet lang, maar konden ze fel en intensief zijn.

In sommige regio’s, vooral in het noorden en langs de kust, kwam zelfs hagel voor. Tussen de buien door brak af en toe de zon door, wat zorgde voor typisch Hollands najaarsweer: grillig, maar met af en toe een mooi lichtspel tussen de wolken.

“Het weerbeeld blijft de komende dagen dynamisch,” meldt Weeronline. “We gaan van natte buien naar kans op sneeuw, met tussendoor wat zon.”

Sneeuw in aantocht?

Volgens het weerbureau hoeven we niet lang te wachten op de volgende koude verrassing. Morgen (woensdag) verwacht Weeronline opnieuw wisselvallig weer, met een afwisseling van wolken, opklaringen en buien.

Er is zelfs kans op sneeuwbuien, al blijft die mogelijkheid nog onzeker. De temperaturen liggen overdag tussen de 7 en 9 graden, wat aan de hoge kant is voor serieuze sneeuwval. Toch kan er lokaal sprake zijn van natte sneeuw, vooral in het binnenland waar de lucht iets kouder is.

“De atmosfeer is onstabiel,” aldus het weerbureau. “Een enkel winterse bui is niet uitgesloten, zeker als koude lucht op hoogte samenvalt met vochtige lucht aan de grond.”

De wind waait morgen matig uit het westen, en in de avond en nacht kan het opnieuw flink gaan regenen, vooral in het midden van het land.

Woensdag: kletsnatte dag met winterse tint

Woensdag belooft een grijze, natte en koude dag te worden. De temperatuur komt nauwelijks boven de 7 graden uit. Overdag trekken er verspreid over het land winterse buien voorbij.

In de kustgebieden gaat het vooral om regen, maar landinwaarts kan de neerslag tijdelijk overgaan in natte sneeuw. Pas tegen het einde van de dag neemt de neerslag wat af, al blijft de lucht bewolkt en de temperatuur laag.

“We krijgen te maken met een typisch overgangsweer,” aldus meteoroloog Martijn Dorrestein. “De lucht is nog niet koud genoeg voor structurele sneeuw, maar koud genoeg om ons eraan te herinneren dat de winter eraan komt.”

Donderdag en vrijdag: zon en kans op sneeuwbui

Na de natte woensdag lijkt het weer iets op te knappen. Donderdag en vrijdag laten zich zien als dagen met meer zonmomenten, al blijft de kans op een lokale sneeuwbui aanwezig.

De temperatuur blijft bescheiden: overdag rond de 6 à 7 graden, en ’s nachts daalt het kwik opnieuw tot dichtbij het vriespunt. Vooral in het oosten van het land is er kans dat het enkele graden onder nul wordt.

Voor veel mensen betekent dit dat het krabben van autoruiten weer bij de ochtendroutine hoort. Ook op fietspaden en bruggen kan het glad worden, waarschuwen de weerexperts.

Wintergevoel keert terug

De eerste vorst zorgt bij velen voor een gevoel van nostalgie. Na een zachte herfst met bovengemiddelde temperaturen voelt de frisse lucht verkwikkend aan. Op sociale media verschijnen al de eerste berichten over warme chocolademelk, handschoenen en winterjassen.

“De lucht ruikt ineens anders,” schrijft een gebruiker op X (voorheen Twitter). “Je voelt dat de winter in aantocht is.”

Voor wie houdt van het winterse gevoel, is de aankomende week een voorproefje van wat komen gaat. De temperatuur blijft de komende dagen stevig onder de tien graden, met vooral ’s nachts kans op lichte vorst.

Koude nachten in het vooruitzicht

Volgens de lange termijnverwachting blijft het kwik laag. De komende week daalt de temperatuur ’s nachts naar waarden tussen -2 en +2 graden, met name in het oosten en zuiden. Overdag loopt het op tot maximaal 7 graden, maar de frisse wind zorgt ervoor dat het kouder aanvoelt.

Weeronline verwacht dat deze koele fase zeker tot het weekend aanhoudt. Daarna zou het kwik licht kunnen stijgen, al is er nog geen sprake van structureel zacht weer.

“Het blijft wisselvallig,” zegt de weerdienst. “We krijgen een mix van winterse buien en droge momenten, precies zoals dat hoort in november.”

Mogelijke eerste sneeuw van het seizoen

Hoewel het nog vroeg is, sluiten meteorologen niet uit dat de eerste serieuze sneeuwbuien van het seizoen binnenkort kunnen vallen. Vooral in de nachten van donderdag op vrijdag en zaterdag is er kans op natte sneeuw of lichte sneeuwval, met name in het binnenland en op de Veluwe.

Of de sneeuw ook blijft liggen, is onzeker. De bodemtemperatuur is nog te hoog, waardoor sneeuwvlokken meestal snel smelten zodra ze de grond raken. Toch zou een kort wit laagje in sommige regio’s mogelijk zijn.

“Het wordt spannend,” zegt een woordvoerder van Weeronline. “Zelfs een dun laagje sneeuw maakt november meteen een stuk sfeervoller.”

Vooruitblik: rustige maar koude week

Na het weekend lijkt het weer zich enigszins te stabiliseren. Er worden minder buien verwacht, maar de nachtelijke kou houdt aan. Het blijft bij lichte tot matige vorst, vooral in de oostelijke provincies.

De kans op winterzon neemt toe, wat kan zorgen voor heldere en fotogenieke ochtenden met rijp op het gras. Een ideaal moment voor wandelaars en fotografen die van de frisse, stille ochtenden houden.

“Dit soort dagen zijn typisch Nederlands winterweer,” aldus Dorrestein. “Een beetje kou, een beetje zon, en af en toe een bui — genoeg om het seizoen echt te voelen.”

Slot: de winter klopt aan de deur

De eerste officiële vorst is daarmee niet alleen een weerfeit, maar ook een seizoenssymbool. Na maanden van regen en zachte lucht schuift de natuur richting winters ritme. De bomen verliezen hun laatste bladeren, het gras glinstert ’s ochtends van de rijp, en de lucht krijgt die kenmerkende frisheid van december in wording.

Of we binnenkort een witte wereld krijgen, blijft nog afwachten. Maar één ding is zeker: de winter kondigt zich aan — stap voor stap, graad voor graad.