Actueel
RTL-baas gooit realityshow Gerard Joling in de prullenbak: ´Om te huilen!!
Tweeënhalf jaar geleden nam Peter van der Vorst, programmadirecteur van RTL, een opvallend besluit: het programma Joling en de Buitenlanders werd definitief geschrapt. Ondanks het feit dat de opnames al waren afgerond, besloot RTL dat het programma niet meer paste in de veranderende tijdsgeest. De beslissing kwam voort uit maatschappelijke discussies en een groeiend bewustzijn over representatie en racisme.
Gerard Joling en het Racismedebat
Gerard Joling is al jarenlang een uitgesproken figuur in de media. Hij heeft in het verleden regelmatig scherpe columns geschreven over de ‘islamisering van Nederland’ en andere maatschappelijke thema’s. Deze uitlatingen vielen niet altijd in goede aarde, en ze leidden tot kritische reacties van verschillende kanten.
Peter van der Vorst, destijds nog presentator, was ook kritisch over Joling’s standpunten: “Ik vind dat je als artiest ook een bepaalde verantwoordelijkheid hebt. Mensen luisteren naar je en laten zich beïnvloeden door wat je zegt.”
In 2019, het jaar waarin Van der Vorst werd aangesteld als programmadirecteur van RTL, werd begonnen met de productie van Joling en de Buitenlanders. Het format van het programma was erop gericht om Gerard Joling zijn vooroordelen over bepaalde bevolkingsgroepen te laten onderzoeken. Dit zou gebeuren door middel van reizen naar landen als Marokko en Suriname, waarbij een bekende Nederlander hem zou begeleiden en de dialoog zou aangaan.
Het idee was om Joling te confronteren met andere culturen en inzichten, zodat hij mogelijk zijn visie zou bijstellen. Wat begon als een luchtige, maar tegelijkertijd confronterende manier om het gesprek over diversiteit en inclusie te openen, stuitte echter al snel op maatschappelijke weerstand.
Waarom werd het programma geschrapt?
Terwijl de afleveringen werden voorbereid, ontstond er steeds meer kritiek op het programma. De Black Lives Matter-beweging kreeg in 2020 wereldwijd momentum en er kwam meer aandacht voor institutioneel racisme en culturele sensitiviteit.
In een interview met de Volkskrant blikte Van der Vorst terug op de beslissing om het programma uiteindelijk niet uit te zenden: “Gerard was uitgesproken over sommige bevolkingsgroepen, en we dachten: hoe kunnen we dat inzetten voor een programma? Het idee was om zijn vooroordelen te ontkrachten en een dialoog te laten ontstaan.”
Toch sloeg de twijfel toe toen de eerste afleveringen klaar waren. “Corona kwam ertussen, en Black Lives Matter. Toen ik de montages zag, voelde het ineens gek. Het programma was bedacht en gemaakt door een niet-diverse club mensen. De opzet was dat een BN’er moest bewijzen dat Gerard ongelijk had. Dat was een totaal verkeerde invalshoek.”
De veranderde maatschappelijke context en de hernieuwde aandacht voor representatie maakten dat de programmamakers inzagen dat het programma niet langer op de juiste manier in de samenleving paste. Het zou kunnen overkomen als een poging om raciale en culturele kwesties te bagatelliseren in plaats van echt bespreekbaar te maken.
Van der Vorst gaf toe dat de intentie goed was, maar de uitvoering uiteindelijk niet klopte: “We probeerden iets op een luchtige manier bespreekbaar te maken, maar in de context van die tijd voelde het misplaatst. Het was geen inhoudelijk sterk of goed doordacht programma, en dan kun je maar beter besluiten om het niet uit te zenden.”
Gerard Joling en de Politiek
Naast zijn flamboyante televisiecarrière heeft Gerard Joling zich nooit terughoudend opgesteld over politieke kwesties. Hij is een openlijke PVV-stemmer en heeft zich in het verleden kritisch uitgelaten over het immigratiebeleid. Zijn uitgesproken mening over deze onderwerpen heeft hem zowel fans als tegenstanders opgeleverd.
Peter van der Vorst daarentegen heeft politiek gezien een heel ander pad bewandeld. Hij stemde vroeger op de SP, maar geeft nu aan meer naar het politieke midden te zijn opgeschoven. Bij de laatste verkiezingen koos hij strategisch voor GroenLinks-PvdA. Deze verschillen in politieke opvattingen weerspiegelen mogelijk ook de bredere discussie binnen RTL over welke programma’s passen binnen hun visie en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Een bredere verandering bij RTL
De keuze om Joling en de Buitenlanders niet uit te zenden past binnen een bredere trend bij RTL. In de afgelopen jaren heeft de zender kritisch gekeken naar hun programmering en de manier waarop ze omgaan met gevoelige maatschappelijke thema’s. Er is meer aandacht gekomen voor diversiteit, inclusie en verantwoorde journalistiek.
Van der Vorst benadrukt dat RTL zich bewuster is geworden van de impact die hun programma’s kunnen hebben: “We willen niet alleen entertainment maken, maar ook bijdragen aan gesprekken die relevant en respectvol zijn. Dat betekent dat we keuzes moeten maken in wat we wel en niet uitzenden.”
Het schrappen van Joling en de Buitenlanders was daarmee geen opzichzelfstaande beslissing, maar onderdeel van een bredere ontwikkeling binnen RTL om hun verantwoordelijkheid als groot mediaplatform serieus te nemen.
De impact van deze beslissing
De beslissing om het programma te schrappen had niet alleen gevolgen voor Gerard Joling, maar ook voor de manier waarop televisieprogramma’s worden beoordeeld in Nederland. De tijd waarin alles zonder kritische reflectie uitgezonden kon worden, lijkt voorbij. Er is meer bewustzijn over de manier waarop verschillende bevolkingsgroepen worden afgebeeld in de media en welke stemmen wel of niet worden gehoord.
Voor Gerard Joling betekende het dat een groot project, waarin hij zich had verdiept, plotseling in de ijskast werd gezet. Hoewel hij publiekelijk weinig heeft gezegd over het besluit, is het duidelijk dat hij de impact ervan heeft gevoeld.
Van der Vorst geeft tot slot aan dat de deur voor Gerard niet definitief dicht is. “Gerard is een van de grootste entertainers van Nederland en we werken graag met hem samen. Maar bij sommige onderwerpen moet je extra zorgvuldig zijn. Dit was zo’n geval.”
Conclusie: een televisiebeslissing in een veranderende wereld
De beslissing om Joling en de Buitenlanders te schrappen illustreert hoe de mediawereld zich aanpast aan veranderende normen en waarden. Wat enkele jaren geleden misschien als onschuldig entertainment werd gezien, kan in het huidige maatschappelijke klimaat anders worden opgevat.
RTL heeft met deze beslissing laten zien dat ze zorgvuldig willen omgaan met hun rol als zender en de impact van hun programma’s serieus nemen. In een wereld waarin discussies over representatie, racisme en inclusie steeds prominenter worden, is het logisch dat mediabedrijven kritisch kijken naar wat ze uitzenden.
Voor Gerard Joling betekende dit het einde van een programma dat nooit het levenslicht zag. Maar in de bredere context laat het zien dat televisie niet alleen draait om amusement, maar ook om maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hoe de rol van entertainment in maatschappelijke discussies zich verder zal ontwikkelen, blijft een interessante vraag voor de toekomst.
Mona Keijzer presenteert strenger opvangbeleid: wat betekenen de nieuwe plannen voor Oekraïense vluchtelingen in Nederland?
Asielminister Mona Keijzer (BBB) heeft een uitgebreid maatregelenpakket aangekondigd dat mogelijk grote gevolgen heeft voor duizenden Oekraïners die sinds 2022 in Nederland verblijven. Haar boodschap is glashelder: wie werkt, moet gaan bijdragen aan woonkosten, zelf een zorgverzekering afsluiten en rekening houden met een nieuwe, tijdelijke verblijfsstatus die gericht is op terugkeer zodra dat veilig kan.
De aankondiging zet direct een fel debat in gang. Gemeenten, werkgevers, hulporganisaties en juristen reageren verdeeld. Sommigen noemen het een logische stap richting meer eerlijkheid en balans in de opvang; anderen vrezen dat een kwetsbare groep juist verder onder druk komt te staan.
In deze longread lees je wat Keijzer precies voorstelt, waarom het kabinet deze richting kiest en welke gevolgen dat kan hebben voor de Oekraïense gemeenschap én voor Nederland.
Waarom het kabinet kiest voor een koerswijziging
Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne vangt Nederland mensen op onder de Europese Tijdelijke Beschermingsrichtlijn. Deze noodregeling biedt een snelle opvang zonder asielprocedure en garandeert directe toegang tot zorg, onderwijs en werk.
De regeling heeft echter een uiterste looptijd: maart 2027. Gemeenten waarschuwen al langer dat de opvangcapaciteit onder enorme druk staat. Tussen reguliere asielzoekers, statushouders die wachten op woonruimte en Oekraïense ontheemden die blijven instromen, is de rek er volledig uit.
Volgens Keijzer moet Nederland zich nu al voorbereiden op de overgang naar een nieuwe situatie. Haar doel: duidelijkheid scheppen, zowel voor Oekraïners als voor gemeenten en werkgevers.
Drie grote veranderingen in Keijzers plannen
Het voorstel bestaat uit drie hoofdonderdelen die vanaf de overgangsfase in werking moeten treden.
1. Werkenden gaan bijdragen aan woonkosten
Oekraïners in gemeentelijke opvang betalen nu geen huur. In het nieuwe systeem gaan werkenden een inkomensafhankelijke bijdrage leveren aan hun woonlasten. Dat wordt door het kabinet gepresenteerd als eerlijk en in lijn met hoe Nederlanders hun woonkosten betalen.
-
Wie een stabiel inkomen heeft, draagt méér bij.
-
Wie weinig of niets verdient, kan rekenen op een vangnet.
-
Niemand mag zijn plek in de opvang verliezen door financiële problemen.
Gemeenten krijgen hiervoor extra administratieve taken, want zij moeten inkomsten toetsen en bijdragen vaststellen. Toch zien sommige gemeenten deze aanpassing als verlichting, omdat ze nu zelf veel kosten dragen.
2. Een reguliere zorgverzekering wordt verplicht
Op dit moment ontvangen Oekraïners medische zorg via een aparte, door de overheid bekostigde regeling. Deze constructie zou verdwijnen. Net als andere inwoners van Nederland worden werkenden straks verplicht om:
-
een zorgverzekering af te sluiten
-
maandelijks premie te betalen
-
eventueel zorgtoeslag aan te vragen als hun inkomen laag is
Voor mensen zonder werk of met een heel wisselend contract moet het kabinet nog uitwerken hoe de premie-inning wordt geregeld. Verzekeraars en gemeenten worden nauw bij dit proces betrokken.
3. Een nieuwe nationale, tijdelijke verblijfsstatus
Het meest ingrijpend is het voornemen om na 2027 een tijdelijke nationale status in te voeren. Deze vervangt de Europese regeling en maakt expliciet dat het verblijf in Nederland bedoeld is als tijdelijke bescherming, niet als permanente vestiging.
Belangrijke uitgangspunten:
-
bescherming zolang het nodig is
-
terugkeer zodra de situatie in Oekraïne veilig wordt
-
duidelijkheid over rechten, plichten en verblijfsduur
Deze nieuwe status moet juridische zekerheid geven en voorkomen dat mensen plots zonder rechten komen te zitten.
Waarom juist nú deze plannen?
Naast opvangdruk spelen twee structurele problemen een grote rol in het debat.
Woningnood
De woningmarkt is al jaren vastgelopen. Gemeenten proberen opvangplekken te creëren, maar lopen keer op keer tegen grenzen aan:
-
te weinig beschikbare locaties
-
hoge kosten voor noodopvang
-
druk op lokale voorzieningen
Door werkenden te laten bijdragen aan hun woonlasten ontstaat volgens het kabinet een eerlijker kostenstructuur.
Tekorten op de arbeidsmarkt
Een ander aspect dat meespeelt: veel werkgevers zijn inmiddels sterk afhankelijk van Oekraïense werknemers. Vooral in:
-
logistiek
-
zorg
-
horeca
-
productie
-
landbouw
Werkgevers vrezen dat strengere regels mensen kunnen ontmoedigen om te blijven, terwijl zij juist hard nodig zijn.
Wat vinden gemeenten en werkgevers van de plannen?
De reacties zijn gemengd.
Gemeenten
Gemeenten zien voordelen, zoals extra financiële ruimte, maar waarschuwen voor nieuwe administratieve druk. Ze benadrukken dat elk nieuw systeem werkbaar, eerlijk en uitvoerbaar moet zijn.
Werkgevers
Werkgevers signaleren risico’s:
-
Extra regels kunnen personeelskrapte vergroten.
-
Onzekerheid over verblijfsduur maakt het moeilijker om te investeren in scholing of contracten.
Tegelijkertijd biedt een tijdelijke status volgens sommigen juist duidelijkheid voor werknemers.
Politieke en maatschappelijke reacties
Zoals verwacht lopen de meningen uiteen:
Voorstanders
Zij vinden dat het tijd is om de regels gelijk te trekken: wie in Nederland werkt, draagt net als Nederlanders bij aan zorg en wonen. Daarnaast benadrukken ze dat opvang altijd tijdelijk bedoeld is.
Critici
Zij vrezen dat kwetsbare groepen tussen wal en schip belanden.
Vragen die zij stellen:
-
Wat als iemand ziek wordt en tijdelijk stopt met werken?
-
Wat als lonen sterk schommelen door seizoenswerk?
-
Wat als gezinnen de kosten niet kunnen dragen?
-
En hoe verhoudt een nationale status zich tot EU-regels?
NGO’s zijn vooral alert op de gevolgen voor kinderen, scholing, mentale gezondheid en continuïteit van zorg.
Onbeantwoorde vragen die nog grote impact kunnen hebben
Veel onderdelen moeten nog worden uitgewerkt. Cruciale openstaande vragen zijn:
-
Hoe hoog wordt de bijdrage aan woonkosten precies?
-
Komt er een overgangsregeling voor mensen die net werk hebben?
-
Hoe worden wisselende contracten verwerkt in de berekening?
-
Wordt zorgtoeslag toegankelijk voor Oekraïners?
-
Welke uitzonderingen komen er voor alleenstaande ouders en chronisch zieken?
Zonder heldere afspraken blijft de discussie voortduren.
De rol van Vandaag Inside en het rumoer rondom de plannen
De plannen kregen extra aandacht nadat Mona Keijzer te gast was bij Vandaag Inside. Wat begon als een beleidsmatig gesprek, liep door opmerkingen van Johan Derksen en René van der Gijp uit op een rumoerige discussie. Hoewel de inhoud soms naar de achtergrond verdween, leidde het optreden wel tot meer landelijke aandacht en debat over het meebetalen aan huur en zorg.
Wat gebeurt er nu?
De komende maanden werkt het kabinet samen met gemeenten, verzekeraars en werkgevers aan concrete regelgeving. Daarna volgen:
-
Advies van de Raad van State
-
Debat en stemming in de Tweede Kamer
-
Behandeling in de Eerste Kamer
-
Overleg met Brussel over Europese regels
Pas na deze stappen wordt duidelijk welke versoepelingen, uitzonderingen en veiligheidsmechanismen daadwerkelijk worden ingevoerd.
Samenvatting: Nederland maakt zich klaar voor de toekomst van de opvang
-
In 2027 loopt de Europese beschermingsregeling af.
-
Mona Keijzer wil dat werkende Oekraïners een bijdrage gaan leveren aan huur en zorgpremie.
-
Er komt mogelijk een nieuwe, tijdelijke nationale verblijfsstatus met terugkeer als uitgangspunt.
-
Gemeenten, werkgevers en hulporganisaties reageren verdeeld.
-
Veel details moeten nog worden ingevuld; vooral kwetsbare groepen verdienen extra bescherming.
De komende tijd zal duidelijk worden hoe streng of soepel het beleid uiteindelijk wordt — en hoe groot de impact is voor duizenden mensen die nu in Nederland wonen en werken.