Actueel
RTL-baas gooit realityshow Gerard Joling in de prullenbak: ´Om te huilen!!
Tweeënhalf jaar geleden nam Peter van der Vorst, programmadirecteur van RTL, een opvallend besluit: het programma Joling en de Buitenlanders werd definitief geschrapt. Ondanks het feit dat de opnames al waren afgerond, besloot RTL dat het programma niet meer paste in de veranderende tijdsgeest. De beslissing kwam voort uit maatschappelijke discussies en een groeiend bewustzijn over representatie en racisme.
Gerard Joling en het Racismedebat
Gerard Joling is al jarenlang een uitgesproken figuur in de media. Hij heeft in het verleden regelmatig scherpe columns geschreven over de ‘islamisering van Nederland’ en andere maatschappelijke thema’s. Deze uitlatingen vielen niet altijd in goede aarde, en ze leidden tot kritische reacties van verschillende kanten.
Peter van der Vorst, destijds nog presentator, was ook kritisch over Joling’s standpunten: “Ik vind dat je als artiest ook een bepaalde verantwoordelijkheid hebt. Mensen luisteren naar je en laten zich beïnvloeden door wat je zegt.”
In 2019, het jaar waarin Van der Vorst werd aangesteld als programmadirecteur van RTL, werd begonnen met de productie van Joling en de Buitenlanders. Het format van het programma was erop gericht om Gerard Joling zijn vooroordelen over bepaalde bevolkingsgroepen te laten onderzoeken. Dit zou gebeuren door middel van reizen naar landen als Marokko en Suriname, waarbij een bekende Nederlander hem zou begeleiden en de dialoog zou aangaan.
Het idee was om Joling te confronteren met andere culturen en inzichten, zodat hij mogelijk zijn visie zou bijstellen. Wat begon als een luchtige, maar tegelijkertijd confronterende manier om het gesprek over diversiteit en inclusie te openen, stuitte echter al snel op maatschappelijke weerstand.
Waarom werd het programma geschrapt?
Terwijl de afleveringen werden voorbereid, ontstond er steeds meer kritiek op het programma. De Black Lives Matter-beweging kreeg in 2020 wereldwijd momentum en er kwam meer aandacht voor institutioneel racisme en culturele sensitiviteit.
In een interview met de Volkskrant blikte Van der Vorst terug op de beslissing om het programma uiteindelijk niet uit te zenden: “Gerard was uitgesproken over sommige bevolkingsgroepen, en we dachten: hoe kunnen we dat inzetten voor een programma? Het idee was om zijn vooroordelen te ontkrachten en een dialoog te laten ontstaan.”
Toch sloeg de twijfel toe toen de eerste afleveringen klaar waren. “Corona kwam ertussen, en Black Lives Matter. Toen ik de montages zag, voelde het ineens gek. Het programma was bedacht en gemaakt door een niet-diverse club mensen. De opzet was dat een BN’er moest bewijzen dat Gerard ongelijk had. Dat was een totaal verkeerde invalshoek.”
De veranderde maatschappelijke context en de hernieuwde aandacht voor representatie maakten dat de programmamakers inzagen dat het programma niet langer op de juiste manier in de samenleving paste. Het zou kunnen overkomen als een poging om raciale en culturele kwesties te bagatelliseren in plaats van echt bespreekbaar te maken.
Van der Vorst gaf toe dat de intentie goed was, maar de uitvoering uiteindelijk niet klopte: “We probeerden iets op een luchtige manier bespreekbaar te maken, maar in de context van die tijd voelde het misplaatst. Het was geen inhoudelijk sterk of goed doordacht programma, en dan kun je maar beter besluiten om het niet uit te zenden.”
Gerard Joling en de Politiek
Naast zijn flamboyante televisiecarrière heeft Gerard Joling zich nooit terughoudend opgesteld over politieke kwesties. Hij is een openlijke PVV-stemmer en heeft zich in het verleden kritisch uitgelaten over het immigratiebeleid. Zijn uitgesproken mening over deze onderwerpen heeft hem zowel fans als tegenstanders opgeleverd.
Peter van der Vorst daarentegen heeft politiek gezien een heel ander pad bewandeld. Hij stemde vroeger op de SP, maar geeft nu aan meer naar het politieke midden te zijn opgeschoven. Bij de laatste verkiezingen koos hij strategisch voor GroenLinks-PvdA. Deze verschillen in politieke opvattingen weerspiegelen mogelijk ook de bredere discussie binnen RTL over welke programma’s passen binnen hun visie en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Een bredere verandering bij RTL
De keuze om Joling en de Buitenlanders niet uit te zenden past binnen een bredere trend bij RTL. In de afgelopen jaren heeft de zender kritisch gekeken naar hun programmering en de manier waarop ze omgaan met gevoelige maatschappelijke thema’s. Er is meer aandacht gekomen voor diversiteit, inclusie en verantwoorde journalistiek.
Van der Vorst benadrukt dat RTL zich bewuster is geworden van de impact die hun programma’s kunnen hebben: “We willen niet alleen entertainment maken, maar ook bijdragen aan gesprekken die relevant en respectvol zijn. Dat betekent dat we keuzes moeten maken in wat we wel en niet uitzenden.”
Het schrappen van Joling en de Buitenlanders was daarmee geen opzichzelfstaande beslissing, maar onderdeel van een bredere ontwikkeling binnen RTL om hun verantwoordelijkheid als groot mediaplatform serieus te nemen.
De impact van deze beslissing
De beslissing om het programma te schrappen had niet alleen gevolgen voor Gerard Joling, maar ook voor de manier waarop televisieprogramma’s worden beoordeeld in Nederland. De tijd waarin alles zonder kritische reflectie uitgezonden kon worden, lijkt voorbij. Er is meer bewustzijn over de manier waarop verschillende bevolkingsgroepen worden afgebeeld in de media en welke stemmen wel of niet worden gehoord.
Voor Gerard Joling betekende het dat een groot project, waarin hij zich had verdiept, plotseling in de ijskast werd gezet. Hoewel hij publiekelijk weinig heeft gezegd over het besluit, is het duidelijk dat hij de impact ervan heeft gevoeld.
Van der Vorst geeft tot slot aan dat de deur voor Gerard niet definitief dicht is. “Gerard is een van de grootste entertainers van Nederland en we werken graag met hem samen. Maar bij sommige onderwerpen moet je extra zorgvuldig zijn. Dit was zo’n geval.”
Conclusie: een televisiebeslissing in een veranderende wereld
De beslissing om Joling en de Buitenlanders te schrappen illustreert hoe de mediawereld zich aanpast aan veranderende normen en waarden. Wat enkele jaren geleden misschien als onschuldig entertainment werd gezien, kan in het huidige maatschappelijke klimaat anders worden opgevat.
RTL heeft met deze beslissing laten zien dat ze zorgvuldig willen omgaan met hun rol als zender en de impact van hun programma’s serieus nemen. In een wereld waarin discussies over representatie, racisme en inclusie steeds prominenter worden, is het logisch dat mediabedrijven kritisch kijken naar wat ze uitzenden.
Voor Gerard Joling betekende dit het einde van een programma dat nooit het levenslicht zag. Maar in de bredere context laat het zien dat televisie niet alleen draait om amusement, maar ook om maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hoe de rol van entertainment in maatschappelijke discussies zich verder zal ontwikkelen, blijft een interessante vraag voor de toekomst.
Het interview van Eva Jinek met hoofdofficier van justitie Heleen Rutgers heeft dinsdagavond een enorme discussie losgemaakt. Aanleiding was het besluit van het 0penbaar Ministerie om geen hoger beroep in te stellen in de strafzaak tegen zanger Marco Borsato. De rechtbank sprak hem eerder vrij, en met het besluit van het OM lijkt die zaak nu definitief afgesloten. Toch bleek uit de uitzending dat het laatste woord er nog lang niet over is gezegd.
Definitief besluit na jarenlange procedure
Eerder op de dag maakte het 0penbaar Ministerie bekend af te zien van een vervolgprocedure. Daarmee werd duidelijk dat de vrijspraak van Marco Borsato blijft staan. Het OM gaf aan dat de kans zeer klein werd geacht dat een gerechtshof tot een ander oordeel zou komen dan de rechtbank Midden-Nederland.
Die rechtbank oordeelde ruim een week geleden dat er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs was om tot een veroordeling te komen. Het OM had in eerste aanleg nog een vrijheidsstraf geëist, maar zag na bestudering van het vonnis onvoldoende aanknopingspunten om het oordeel succesvol aan te vechten.
Volgens het OM keek de rechtbank op twee cruciale punten anders naar de zaak dan het 0penbaar Ministerie zelf: de waardering van verklaringen en het aanvullende bewijs. Dat verschil van inzicht bleek doorslaggevend.
Eva Jinek confronteert hoofdofficier live op televisie
De beslissing leidde tot felle reacties, waaronder die van presentatrice Eva Jinek. In haar talkshow ontving zij dinsdagavond Heleen Rutgers, hoofdofficier van justitie bij de rechtbank Midden-Nederland. Wat volgde was een stevig gesprek waarin Jinek geen enkele kritische vraag uit de weg ging.
Jinek begon het interview met de constatering dat het OM jarenlang had aangegeven een sterke zaak te hebben opgebouwd. Er was uitgebreid onderzoek gedaan, deskundigen waren geraadpleegd en er was vertrouwen uitgesproken in de uitkomst. Dat beeld strookte volgens haar niet met het uiteindelijke besluit om af te zien van hoger beroep.
De presentatrice confronteerde Rutgers met eerdere publieke uitspraken waarin werd gesproken over zorgvuldig verzameld bewijs en grote zekerheid over de juridische onderbouwing. “Hoe kan het dat er nu wordt gezegd dat de kans op succes minimaal is, terwijl eerder juist het tegenovergestelde werd gesuggereerd?” vroeg Jinek.
Het verschil tussen overtuiging en oordeel
Rutgers probeerde in haar antwoorden duidelijk te maken dat een strafzaak altijd afhankelijk blijft van de interpretatie van de rechter. Het OM kan overtuigd zijn van de kracht van een dossier, maar uiteindelijk bepaalt de rechtbank hoe bewijs juridisch wordt gewogen.
Volgens Rutgers heeft de rechtbank in dit geval een strikte lijn gehanteerd, vooral waar het ging om aanvullend bewijs dat afkomstig was uit dezelfde bron als de verklaring zelf. Dat leidde ertoe dat elementen die het OM als ondersteunend beschouwde, door de rechtbank onvoldoende zelfstandig werden geacht.
Jinek liet het daar niet bij en stelde dat het OM deze juridische redenering had kunnen voorzien. “U weet toch hoe rechters naar bewijs kijken?” hield zij Rutgers voor. De hoofdofficier bleef benadrukken dat verschil van inzicht tussen OM en rechtbank geen uitzondering is binnen het rechtsstelsel.
Kritiek op de rol van het 0penbaar Ministerie
Het gesprek legde een bredere discussie bloot: hoe zorgvuldig is het OM geweest in het inschatten van de haalbaarheid van de zaak? En wat betekent dit voor het vertrouwen van betrokkenen en het publiek?
Jinek stelde dat het pijnlijk is dat na jarenlange procedures, onderzoeken en publieke aandacht uiteindelijk wordt geconcludeerd dat een veroordeling juridisch niet haalbaar is. Ze vroeg zich hardop af of dit traject niet anders had moeten worden ingericht.
Rutgers erkende dat de uitkomst teleurstellend kan zijn, maar benadrukte dat het rechtssysteem juist is ontworpen om zorgvuldig en terughoudend te zijn. “Vrijspraak betekent niet dat er geen verhaal is, maar dat het bewijs juridisch niet voldoet aan de vereiste standaard,” aldus Rutgers.
Verdeelde reacties bij kijkers
Na de uitzending stroomden de reacties op sociale media binnen. Veel kijkers vonden dat Eva Jinek het 0penbaar Ministerie scherp en terecht bevroeg. Anderen vonden de toon te hard en spraken van een ongelijk speelveld, waarin een justitiële bestuurder zich moest verdedigen tegenover een ervaren presentatrice.
Sommigen vonden dat Jinek de emoties van het publiek verwoordde, anderen vonden dat zij voorbijging aan de complexiteit van strafrechtelijke afwegingen. Vooral de vraag of het OM te zelfverzekerd is geweest in eerdere communicatie, werd breed besproken.
Vertrouwen in het rechtssysteem onder druk
De zaak raakt aan een dieper liggend maatschappelijk thema: het vertrouwen in het rechtssysteem. Wanneer een zaak jarenlang in de publieke aandacht staat en uiteindelijk zonder vervolg eindigt, roept dat vragen op bij alle betrokkenen.
Voorstanders van het besluit benadrukken dat het juist getuigt van zorgvuldigheid dat het OM geen kansloze procedures voortzet. Critici vinden dat het OM eerder duidelijkheid had moeten geven over de onzekerheden in het dossier.
Een zaak die juridisch sluit, maar emotioneel blijft
Hoewel de strafzaak juridisch is afgesloten, blijft de maatschappelijke impact groot. Het interview bij Eva Jinek maakte duidelijk hoe gevoelig dit onderwerp is en hoe verschillend de verwachtingen zijn van justitie, media en publiek.
Voor Marco Borsato betekent het besluit formeel het einde van een langdurige periode van onzekerheid. Tegelijkertijd blijft de zaak onderwerp van debat, analyse en emotie. De uitzending liet zien dat afsluiting op papier niet automatisch betekent dat alle vragen zijn verdwenen.
Conclusie
Het gesprek tussen Eva Jinek en Heleen Rutgers markeert een belangrijk moment in de nasleep van een veelbesproken strafzaak. Het toont hoe lastig de balans is tussen juridische zorgvuldigheid, publieke communicatie en maatschappelijke verwachtingen.
Of het OM anders had moeten handelen, zal onderwerp blijven van discussie. Duidelijk is wel dat deze zaak nog lang zal worden aangehaald als voorbeeld van hoe complex en beladen strafrechtelijke procedures kunnen zijn wanneer ze zich afspelen in het volle licht van de publieke opinie.