Actueel
Expert: Zoveel fooi moet je geven op het terras of in een restaurant
Fooi geven: een traditie die steeds meer verdwijnt
Waar het vroeger vanzelfsprekend was om een fooi achter te laten in de horeca, is dat tegenwoordig allerminst het geval. Steeds minder mensen geven een extraatje na een drankje op het terras of een etentje in een restaurant. Maar wat ligt hieraan ten grondslag? Waarom lijken we afscheid te nemen van deze traditie?
De dalende trend van fooi geven
Het aantal mensen dat nog fooi geeft, neemt al jaren gestaag af. Dat komt door meerdere factoren, waaronder een verschuiving in de manier waarop we betalen. In een tijd waarin contant geld steeds minder vaak wordt gebruikt, lijkt de traditionele manier van een paar muntjes op tafel leggen langzaam uit te sterven. Tegenwoordig rekent de overgrote meerderheid van de horecabezoekers af met een pinpas of zelfs via een QR-code. Dit lijkt een directe impact te hebben op het aantal fooien.
Een poging om dit probleem op te lossen, was de introductie van een ‘fooifunctie’ op pinapparaten. Deze functie stelt klanten in staat om bij het betalen van de rekening eenvoudig een bedrag voor fooi aan te tikken. Hoewel dit bedoeld was om het geven van een fooi makkelijker te maken, heeft het vaak het tegenovergestelde effect. Klanten vinden de functie opdringerig en voelen zich soms zelfs onder druk gezet om meer te betalen. In plaats van de gewenste positieve impact, lijkt het juist weerstand op te roepen.
Wantrouwen over digitale fooien
Naast de technische veranderingen is er ook sprake van een groeiend wantrouwen over wat er met digitale fooien gebeurt. Wanneer iemand contant geld op tafel laat liggen, weet je zeker dat dit rechtstreeks naar het personeel gaat. Bij een digitale fooi via een pinapparaat is dat veel minder duidelijk. Veel mensen hebben het idee dat deze fooien niet bij de werknemers belanden, maar in plaats daarvan in de zak van de ondernemer verdwijnen. Dit idee maakt mensen huiverig om digitaal een extraatje te geven.
Daarnaast is er kritiek op het systeem zelf. Sommigen vinden dat fooien niet zouden moeten bestaan in een moderne werkomgeving, omdat het personeel gewoon een fatsoenlijk salaris hoort te krijgen. “Als je in een restaurant werkt, zou je een eerlijk loon moeten ontvangen zonder afhankelijk te zijn van fooien,” klinkt het vaak.
Discussie over het horecasysteem
Niet iedereen heeft begrip voor de traditie van fooi geven. Irene, een criticus van het systeem, legt haar standpunt uit: “Je krijgt een menukaart met prijzen, maar eigenlijk ben je bijna verplicht om 30 procent meer te betalen voor het loon van de medewerkers.” Zij pleit voor een andere aanpak: “Waarom verhoog je de prijzen niet gewoon en betaal je je personeel een normaal salaris?”
Aan de andere kant staat Henk, die juist boos reageert op mensen die in de horeca klagen over een gebrek aan fooien. “Die horecamedewerkers moeten maar gaan klagen bij hun baas in plaats van bij de klant. Wij betalen al genoeg voor een drankje, en dan durven ze ook nog te zeuren dat ze geen fooi krijgen.”
De discussie over fooien roept duidelijk heftige emoties op, zowel bij horecamedewerkers als bij consumenten.
Wat is de etiquette rondom fooi geven?
Om wat meer duidelijkheid te scheppen, legt Anne-Marie van Leggelo, directeur van het Etiquette Bureau, de ongeschreven regels uit. Volgens haar zijn er bepaalde normen die mensen kunnen hanteren bij het geven van fooien. “In een restaurant is een fooi van 5 tot 10 procent van de rekening gebruikelijk,” legt ze uit. “Op een terras is het naar boven afronden al voldoende.”
Deze regels lijken echter minder breed gedragen te worden. Waar sommige mensen nog trouw de etiquette volgen, zien anderen de stijgende prijzen in de horeca als reden om geen extraatje meer te geven. Toch benadrukt Van Leggelo dat het personeel in de horeca vaak hun uiterste best doet om gasten een fijne ervaring te geven, en dat een fooi een blijk van waardering is.
Deskundige Reinildis van Ditzhuyzen voegt hieraan toe dat mensen “niet krenterig” moeten zijn als ze besluiten een fooi te geven. “Als je fooi geeft, doe het dan goed,” zegt ze. “Je geeft niet een paar losse centen of vraagt wisselgeld terug als je een biljet hebt overhandigd. Dat is niet netjes.”
Waarom geven we steeds minder fooi?
Naast de praktische veranderingen in hoe we betalen, speelt ook de economische realiteit een rol. Voor veel mensen worden uit eten gaan of een drankje doen steeds duurder, mede door inflatie en hogere kosten in de horeca. Dit zorgt ervoor dat consumenten kritischer kijken naar hun uitgaven. Waar een fooi vroeger een vanzelfsprekendheid was, is het nu eerder een afweging.
Daarnaast lijkt er een generatiewisseling plaats te vinden. Jongere generaties lijken minder waarde te hechten aan het geven van fooien dan oudere generaties. Voor hen voelt het eerder als een vrijwillige keuze dan een sociale verplichting.
Hoe reageert de horeca op het dalende aantal fooien?
Horecamedewerkers voelen de gevolgen van het dalende aantal fooien direct in hun portemonnee. Voor veel medewerkers zijn fooien een belangrijk onderdeel van hun inkomsten. Toch lijkt het horecapersoneel begrip te hebben voor de veranderende tijdgeest.
Sommige horecabedrijven proberen het systeem aan te passen. Zo experimenteren sommige restaurants met het opnemen van een servicetoeslag in de rekening, waardoor klanten niet meer expliciet om een fooi worden gevraagd. Dit systeem wordt in andere landen, zoals de Verenigde Staten, al langer gehanteerd.
Een cultuurverschil
Het debat rondom fooien is niet uniek voor Nederland. In sommige landen, zoals Japan, wordt fooi geven zelfs als beledigend beschouwd, terwijl het in andere landen, zoals de Verenigde Staten, juist als een sociale norm wordt gezien. De Nederlandse cultuur lijkt ergens tussenin te zitten.
Aan de ene kant waarderen Nederlanders goede service en laten ze dat graag blijken met een fooi. Aan de andere kant hechten ze ook veel waarde aan gelijkheid en vinden ze dat een goede beloning voor horecapersoneel niet afhankelijk zou moeten zijn van de klant.
Wat nu? De toekomst van fooien
De vraag of fooi geven een traditie is die langzaam zal verdwijnen, blijft voorlopig onbeantwoord. Met de opkomst van digitale betalingen en een veranderende houding onder consumenten, lijkt het in ieder geval minder vanzelfsprekend te worden.
Wat wel duidelijk is, is dat het onderwerp veel discussie oproept. Terwijl sommige mensen trouw een extraatje blijven geven, zien anderen het als een achterhaald concept dat niet meer past in de moderne tijd.
Ik geef in een restaurant geen fooi (vanwege de absurd hoge prijzen). En ik ding in een winkel niet af. Dus betaal ik gewoon wat ik moet betalen zonder extra korting of fooi.
— Marina (@dejong62) January 5, 2025
Praat mee: geef jij fooi?
De meningen over fooi geven lopen uiteen. Ben jij iemand die altijd een fooi geeft, of kies je er juist bewust voor om dat niet te doen? Deel je mening en ervaringen over dit onderwerp. Het blijft een discussie die relevant is voor iedereen die van tijd tot tijd een terrasje pakt of uit eten gaat.
“De Hanslers: van de Piste naar de Playa” begint als hit, maar komt nu in zwaar weer: waarom de sfeer rond de realityserie volledig is omgeslagen
Toen SBS hun nieuwe realityserie De Hanslers: van de Piste naar de Playa aankondigde, besloot de zender groot uit te pakken. Overal verschenen teasers, korte fragmenten en voorproefjes die kijkers nieuwsgierig moesten maken. En dat lukte. De eerste twee afleveringen trokken direct meer dan een miljoen kijkers – een droomstart voor ieder nieuw tv-format. Maar nu, enkele weken later, is er een compleet andere sfeer ontstaan. De serie, die bedoeld was als luchtig familievermaak, is veranderd in het middelpunt van een groeiend debat.
SBS neemt gas terug: commotie moet worden gedempt
Waar de zender in eerste instantie volop promotiemateriaal deelde, is de toon nu anders. Presentator Beau van Erven Dorens vertelde in zijn talkshow dat RTL Tonight geen beelden meer ontvangt van De Hanslers. Talpa, het mediabedrijf achter SBS, zou bewust hebben gekozen om geen nieuwe fragmenten meer te verspreiden.
Beau benadrukte dat de kijkcijfers voorlopig nog sterk zijn – gemiddeld zo’n 750.000 per aflevering – maar dat de zender de behoefte heeft om de rust rond het programma terug te brengen. De serie wordt namelijk al weken besproken in columns, talkshows en op sociale media, en die gesprekken zijn lang niet altijd positief. Vooral één van de hoofdpersonen, Monique Hansler, ligt onder een vergrootglas.
Het besluit om geen nieuw beeldmateriaal meer te delen lijkt dus een strategische keuze: de focus weghalen bij de online commotie en voorkomen dat de situatie verder oplaait.
De groeiende kritiek op Monique Hansler
Waar Monique in het begin van de serie nog werd gezien als een krachtige, directe moederfiguur, is de publieke opinie inmiddels verschoven. Haar houding in de afleveringen roept steeds meer vragen op. Sommige kijkers vinden haar opmerkingen scherp, anderen vinden haar te bepalend of confronterend.
Columniste Angela de Jong schreef dat Monique zich in de serie soms dominant opstelt en daarmee de toon van het programma aanzienlijk beïnvloedt. Volgens haar is de luchtige sfeer die eerdere realityseries – zoals Winter Vol Liefde – zo geliefd maakte, grotendeels verdwenen. De Jong stelt dat de nadruk in De Hanslers steeds meer is komen te liggen op onderlinge spanning, en minder op warmte of humor.
Deze kritiek wordt breed gedeeld door kijkers, die online aangeven dat ze zich ongemakkelijk voelen bij bepaalde scènes. Wat begon als een gezellige familiesoap, voelt nu meer als een serie waarin confrontaties centraal staan.
De serie slaat een andere toon aan
In gesprekken bij Beau vertelde Angela de Jong dat de realityserie anders is uitgepakt dan veel kijkers hadden verwacht. De sfeer zou veranderen van luchtig en vrolijk naar zwaar en soms zelfs ongemakkelijk. Volgens De Jong lijkt het alsof Monique regelmatig probeert de controle te houden over haar gezin, zowel in gesprekken als in beslissingen die anderen nemen. Dat zorgt soms voor momenten die voor de kijker onprettig zijn om te zien.
De charmante chaos van een drukke familie – doorgaans een geliefd element in realityseries – heeft nu plaatsgemaakt voor scènes waarin irritatie en spanning de boventoon voeren. En dat heeft effect: kijkers ervaren minder ontspanning en meer ongemak wanneer ze naar de afleveringen kijken.
Dochter Denise: van sprankelend middelpunt naar stille bijrol
Een van de meest besproken ontwikkelingen binnen de serie is de verandering in de houding van dochter Denise. In de eerste afleveringen werd zij gezien als een vrolijke, spontane persoonlijkheid. Ze bracht luchtigheid in de soms chaotische dynamiek en werd al snel geliefd bij het publiek.
Maar naarmate de afleveringen vorderden, lijkt die spontaniteit te zijn verdwenen. Denise oogt stiller, terughoudender en minder zelfverzekerd. Beau van Erven Dorens noemde de situatie zelfs “zorgwekkend om te zien”, omdat Denise steeds meer naar de achtergrond lijkt te verdwijnen.
Angela de Jong zei hierover dat Denise zichtbaar worstelt met de manier waarop haar moeder zich opstelt. Volgens haar is de verandering in Denises gedrag niet te missen, en dat roept veel reacties op bij kijkers, die zich afvragen hoe het achter de schermen met haar gaat.
Waarom SBS het promotiebeleid aanpast
Het besluit om geen nieuw beeldmateriaal meer te verspreiden, lijkt dus niet toevallig genomen. SBS lijkt voorzichtig te willen opereren in een situatie waarin het gesprek rond de serie niet meer over humor, vakantieavonturen en familiedynamiek gaat, maar vooral over kritiek op één persoon en de impact daarvan op de anderen in de serie.
De zender wil waarschijnlijk voorkomen dat de discussie verder escaleert. Een realityshow hoort bij voorkeur te zorgen voor herkenbare emoties en lichte spanning, niet voor aanhoudend maatschappelijk debat over persoonlijke interacties binnen een familie.
Door minder zichtbaar te zijn met promotie, hoopt SBS dat er minder voer is voor speculatie en dat de aandacht weer meer op de afleveringen zelf komt te liggen, in plaats van op de reacties eromheen.
De dunne lijn tussen entertainment en ongemak
Realitytelevisie is populair omdat het echte momenten laat zien. Maar dat betekent ook dat makers en zenders moeten balanceren tussen authenticiteit en kijkcomfort. In het geval van De Hanslers lijkt die balans op dit moment verstoord.
Kijkers geven aan dat de botsingen in de serie niet meer voelen als herkenbare familiefricties, maar als situaties die emotioneel zwaar aanvoelen. De lichte toon van het begin is vervangen door fragmenten waarin frustratie en spanning meer aanwezig zijn dan humor of liefde.
Veel fans schrijven online dat ze nog steeds kijken, maar steeds meer uit nieuwsgierigheid dan uit plezier. Anderen zijn afgehaakt omdat de serie hen een ongemakkelijk gevoel geeft.
Hoe kijkers reageren op de huidige situatie
Op sociale media wordt veel gesproken over hoe De Hanslers is veranderd. Waar in het begin volop werd gelachen om de drukke, soms chaotische Hansler-familie, overheerst nu bezorgdheid. Veel mensen schrijven dat ze hopen dat het goed gaat met Denise, en dat ze het moeilijk vinden om bepaalde fragmenten te bekijken.
Sommige kijkers vinden dat SBS juist transparant moet blijven en alles moet blijven tonen, omdat dat hoort bij realitytelevisie. Maar anderen vinden dat de zender verantwoordelijk moet omgaan met wat het uitzendt – zeker als zichtbare spanning impact lijkt te hebben op betrokkenen.
Wat betekent dit voor de toekomst van de serie?
De grote vraag is nu hoe De Hanslers zich verder zal ontwikkelen. Als de kritiek aanhoudt, kan SBS voor een belangrijke keuze komen te staan: doorzetten in de huidige stijl of terugkeren naar de luchtige toon waar kijkers aanvankelijk zo enthousiast over waren.
Mogelijk zal de productie proberen meer balans te brengen in het verhaal en te focussen op humor, warmte en familiedynamiek. Maar dat vraagt om een subtiele aanpak, zeker nu het publiek zo scherp meekijkt.
Succes en kritiek kunnen hand in hand gaan
De Hanslers laat zien dat realitysucces niet alleen draait om hoge kijkcijfers. Een serie kan veel aandacht krijgen, maar ook zwaar belast worden door aanhoudende kritiek. Wat begon als een ontspannen familieserie is nu uitgegroeid tot een onderwerp van discussie, waarbij emoties en meningen elkaar afwisselen.
Zolang SBS geen duidelijkheid geeft over hoe het verder wil met de serie, zal de discussie blijven doorgaan. Eén ding staat vast: De Hanslers heeft, ondanks alle ophef, een blijvende indruk achtergelaten—en de kijkers blijven voorlopig geboeid toekijken.