Actueel
Expert: Zoveel fooi moet je geven op het terras of in een restaurant
Fooi geven: een traditie die steeds meer verdwijnt
Waar het vroeger vanzelfsprekend was om een fooi achter te laten in de horeca, is dat tegenwoordig allerminst het geval. Steeds minder mensen geven een extraatje na een drankje op het terras of een etentje in een restaurant. Maar wat ligt hieraan ten grondslag? Waarom lijken we afscheid te nemen van deze traditie?
De dalende trend van fooi geven
Het aantal mensen dat nog fooi geeft, neemt al jaren gestaag af. Dat komt door meerdere factoren, waaronder een verschuiving in de manier waarop we betalen. In een tijd waarin contant geld steeds minder vaak wordt gebruikt, lijkt de traditionele manier van een paar muntjes op tafel leggen langzaam uit te sterven. Tegenwoordig rekent de overgrote meerderheid van de horecabezoekers af met een pinpas of zelfs via een QR-code. Dit lijkt een directe impact te hebben op het aantal fooien.
Een poging om dit probleem op te lossen, was de introductie van een ‘fooifunctie’ op pinapparaten. Deze functie stelt klanten in staat om bij het betalen van de rekening eenvoudig een bedrag voor fooi aan te tikken. Hoewel dit bedoeld was om het geven van een fooi makkelijker te maken, heeft het vaak het tegenovergestelde effect. Klanten vinden de functie opdringerig en voelen zich soms zelfs onder druk gezet om meer te betalen. In plaats van de gewenste positieve impact, lijkt het juist weerstand op te roepen.
Wantrouwen over digitale fooien
Naast de technische veranderingen is er ook sprake van een groeiend wantrouwen over wat er met digitale fooien gebeurt. Wanneer iemand contant geld op tafel laat liggen, weet je zeker dat dit rechtstreeks naar het personeel gaat. Bij een digitale fooi via een pinapparaat is dat veel minder duidelijk. Veel mensen hebben het idee dat deze fooien niet bij de werknemers belanden, maar in plaats daarvan in de zak van de ondernemer verdwijnen. Dit idee maakt mensen huiverig om digitaal een extraatje te geven.
Daarnaast is er kritiek op het systeem zelf. Sommigen vinden dat fooien niet zouden moeten bestaan in een moderne werkomgeving, omdat het personeel gewoon een fatsoenlijk salaris hoort te krijgen. “Als je in een restaurant werkt, zou je een eerlijk loon moeten ontvangen zonder afhankelijk te zijn van fooien,” klinkt het vaak.
Discussie over het horecasysteem
Niet iedereen heeft begrip voor de traditie van fooi geven. Irene, een criticus van het systeem, legt haar standpunt uit: “Je krijgt een menukaart met prijzen, maar eigenlijk ben je bijna verplicht om 30 procent meer te betalen voor het loon van de medewerkers.” Zij pleit voor een andere aanpak: “Waarom verhoog je de prijzen niet gewoon en betaal je je personeel een normaal salaris?”
Aan de andere kant staat Henk, die juist boos reageert op mensen die in de horeca klagen over een gebrek aan fooien. “Die horecamedewerkers moeten maar gaan klagen bij hun baas in plaats van bij de klant. Wij betalen al genoeg voor een drankje, en dan durven ze ook nog te zeuren dat ze geen fooi krijgen.”
De discussie over fooien roept duidelijk heftige emoties op, zowel bij horecamedewerkers als bij consumenten.
Wat is de etiquette rondom fooi geven?
Om wat meer duidelijkheid te scheppen, legt Anne-Marie van Leggelo, directeur van het Etiquette Bureau, de ongeschreven regels uit. Volgens haar zijn er bepaalde normen die mensen kunnen hanteren bij het geven van fooien. “In een restaurant is een fooi van 5 tot 10 procent van de rekening gebruikelijk,” legt ze uit. “Op een terras is het naar boven afronden al voldoende.”
Deze regels lijken echter minder breed gedragen te worden. Waar sommige mensen nog trouw de etiquette volgen, zien anderen de stijgende prijzen in de horeca als reden om geen extraatje meer te geven. Toch benadrukt Van Leggelo dat het personeel in de horeca vaak hun uiterste best doet om gasten een fijne ervaring te geven, en dat een fooi een blijk van waardering is.
Deskundige Reinildis van Ditzhuyzen voegt hieraan toe dat mensen “niet krenterig” moeten zijn als ze besluiten een fooi te geven. “Als je fooi geeft, doe het dan goed,” zegt ze. “Je geeft niet een paar losse centen of vraagt wisselgeld terug als je een biljet hebt overhandigd. Dat is niet netjes.”
Waarom geven we steeds minder fooi?
Naast de praktische veranderingen in hoe we betalen, speelt ook de economische realiteit een rol. Voor veel mensen worden uit eten gaan of een drankje doen steeds duurder, mede door inflatie en hogere kosten in de horeca. Dit zorgt ervoor dat consumenten kritischer kijken naar hun uitgaven. Waar een fooi vroeger een vanzelfsprekendheid was, is het nu eerder een afweging.
Daarnaast lijkt er een generatiewisseling plaats te vinden. Jongere generaties lijken minder waarde te hechten aan het geven van fooien dan oudere generaties. Voor hen voelt het eerder als een vrijwillige keuze dan een sociale verplichting.
Hoe reageert de horeca op het dalende aantal fooien?
Horecamedewerkers voelen de gevolgen van het dalende aantal fooien direct in hun portemonnee. Voor veel medewerkers zijn fooien een belangrijk onderdeel van hun inkomsten. Toch lijkt het horecapersoneel begrip te hebben voor de veranderende tijdgeest.
Sommige horecabedrijven proberen het systeem aan te passen. Zo experimenteren sommige restaurants met het opnemen van een servicetoeslag in de rekening, waardoor klanten niet meer expliciet om een fooi worden gevraagd. Dit systeem wordt in andere landen, zoals de Verenigde Staten, al langer gehanteerd.
Een cultuurverschil
Het debat rondom fooien is niet uniek voor Nederland. In sommige landen, zoals Japan, wordt fooi geven zelfs als beledigend beschouwd, terwijl het in andere landen, zoals de Verenigde Staten, juist als een sociale norm wordt gezien. De Nederlandse cultuur lijkt ergens tussenin te zitten.
Aan de ene kant waarderen Nederlanders goede service en laten ze dat graag blijken met een fooi. Aan de andere kant hechten ze ook veel waarde aan gelijkheid en vinden ze dat een goede beloning voor horecapersoneel niet afhankelijk zou moeten zijn van de klant.
Wat nu? De toekomst van fooien
De vraag of fooi geven een traditie is die langzaam zal verdwijnen, blijft voorlopig onbeantwoord. Met de opkomst van digitale betalingen en een veranderende houding onder consumenten, lijkt het in ieder geval minder vanzelfsprekend te worden.
Wat wel duidelijk is, is dat het onderwerp veel discussie oproept. Terwijl sommige mensen trouw een extraatje blijven geven, zien anderen het als een achterhaald concept dat niet meer past in de moderne tijd.
Ik geef in een restaurant geen fooi (vanwege de absurd hoge prijzen). En ik ding in een winkel niet af. Dus betaal ik gewoon wat ik moet betalen zonder extra korting of fooi.
— Marina (@dejong62) January 5, 2025
Praat mee: geef jij fooi?
De meningen over fooi geven lopen uiteen. Ben jij iemand die altijd een fooi geeft, of kies je er juist bewust voor om dat niet te doen? Deel je mening en ervaringen over dit onderwerp. Het blijft een discussie die relevant is voor iedereen die van tijd tot tijd een terrasje pakt of uit eten gaat.
Wierd Duk slaat terug: hoe één talkshow-uitzending uitgroeide tot een nationale mediastorm
Wat begon als een ogenschijnlijk gewone talkshow-uitnodiging, groeide binnen enkele dagen uit tot een van de meest besproken mediagebeurtenissen van de week. Journalist Wierd Duk, bekend van zijn uitgesproken analyses en scherpe columns, zit opnieuw midden in een storm die niet alleen hemzelf raakt, maar ook de manier waarop talkshows werken — en hoe gasten daarover worden geïnformeerd.
Zaterdagavond liep het flink mis toen Duk tijdens een live-uitzending van het EO-programma Dit is de Week abrupt opstond en de studio verliet. Zijn vertrek werd binnen minuten gedeeld op sociale media en ontplofte binnen een uur op X. De kritiek, steunbetuigingen, meningen en tegenmeningen volgden elkaar razendsnel op. Maar nu, enkele dagen later, heeft Duk zelf de lont nog dieper in het kruitvat gestoken door een appgesprek openbaar te maken dat volgens hem bewijst dat hij verkeerd is voorgelicht vóór zijn deelname.
De kwestie raakt een gevoelige snaar: hoe eerlijk zijn talkshows over hun bedoelingen? En hoe gaan redacties om met gasten die niet vermoeden dat er een stevige confrontatie op hen wacht?
Wat gebeurde er in de uitzending?
De uitzending waar alles mee begon, had volgens Duk een duidelijk thema: de joods-christelijke cultuur in Nederland en de manier waarop die cultureel en maatschappelijk onder druk staat. Een onderwerp waarover hij vaker schrijft, spreekt en debatteert.
Toen hij de studio binnenkwam, verwachtte hij volgens eigen zeggen een serieus, inhoudelijk gesprek. Maar dat draaide anders uit.
Naast hem aan tafel zat opiniemaker Ronit Palache, die bekendstaat om haar scherpe observaties en uitgesproken mening. In plaats van een filosofisch debat over cultuur en waarden, opende ze vrijwel direct met kritiek op Duk zelf. Ze haalde uitspraken uit zijn podcasts aan, legde de nadruk op zijn toonzetting en stelde dat hij “apocriefe verhalen” verspreidt, onder meer over een eerder door hem genoemd risico in Moerdijk.
De toon was confronterend en voor Duk zichtbaar onverwacht. Binnen een paar minuten voelde hij zich, naar eigen zeggen, aangevallen in plaats van uitgenodigd tot gesprek. Zijn irritatie liep op, hij brak in, uitte zijn ongenoegen en zei uiteindelijk:
“Hier ben ik niet voor gekomen.”
Daarna stond hij op, liep de studio uit en liet presentatrice Margje Fikse en de rest van de tafel verbijsterd achter.
De online ontploffing — steun én kritiek
Binnen minuten werd het fragment gedeeld op sociale media. De hashtag #WierdDuk begon te trenden. Kijkers reageerden massaal, en het viel op hoe verdeeld de meningen waren.
Een greep uit de reacties:
-
“Volkomen terecht dat hij opstond. Dit was een hinderlaag.”
-
“Als journalist moet je tegen kritiek kunnen. Dit was niet professioneel.”
-
“Duidelijk dat hij niet wist wat hem te wachten stond.”
-
“Dit hoort bij het debat. Je weigert toch niet zomaar een gesprek?”
Die verdeeldheid zorgde ervoor dat het onderwerp niet bleef hangen bij het incident zelf, maar uitgroeide tot een bredere discussie over media, transparantie en vertrouwen.
EO verklaart: ‘Hij wist dat dit eraan zat te komen’
Omdat de ophef bleef groeien, bracht de EO al snel een verklaring naar buiten. Volgens de omroep was er wél duidelijk gecommuniceerd dat Palache stevige kritiek had op Duk en dat ze die wilde uiten aan tafel.
De redactie benadrukte dat Duk vooraf was geïnformeerd over de aard van het gesprek en dat hij dus niet verrast kon zijn door de persoonlijke wrijving. Sterker nog: volgens de EO was dat precies de reden om hem en Palache samen uit te nodigen.
De verklaring klonk als een poging om rust te creëren, maar zorgde voor het tegenovergestelde.
Want niet veel later kwam Duk zelf met tegenbewijs.
Wierd Duk deelt appgesprek: ‘Dit klopt niet wat jullie zeggen’
Duk plaatste op X screenshots van de uitnodiging die hij had ontvangen. In dat gesprek werd hem een “mooi, uitgebreid gesprek over de verdediging van de christelijke cultuur” beloofd. Palache werd slechts genoemd als iemand met een andere achtergrond en een aanvullende blik.
Nergens, zo benadrukt Duk, stond dat hij zich moest voorbereiden op scherpe persoonlijke kritiek of op een debat over zijn journalistieke integriteit. Volgens hem was het gesprek totaal anders gepresenteerd dan het in werkelijkheid bleek te zijn.
Duk schreef:
“Bij volledige informatie was ik nooit gekomen. Ik was uitgenodigd onder valse voorwendselen.”
Hij noemde de EO-reactie daarop “een onwaarheid” en benadrukte dat hij normaal gesproken privécommunicatie nooit deelt, maar nu geen andere keuze zag omdat hij zich slachtoffer voelde van verdraaiing.
Een groter vraagstuk komt bovendrijven
Het incident rond Duk staat niet op zichzelf. De afgelopen jaren zijn er vaker discussies geweest over de manier waarop talkshows gasten benaderen. Vooral wanneer het gaat om gevoelige thema’s — politiek, cultuur, religie — lopen gasten soms in situaties die niet overeenkomen met hun verwachting.
Het geval-Duk raakt precies aan dat pijnpunt:
-
Hoe eerlijk moeten redacties zijn over de invalshoek?
-
Moet een gast altijd weten dat hij een confrontatie tegemoet gaat?
-
Wanneer wordt kritische journalistiek een hinderlaag?
-
En hoever mag een talkshow gaan in het verrassen of “uitlokken” van reacties?
Kijkers zien steeds vaker dat talkshows leunen op spanning, botsing en virale fragmenten. Voorstanders noemen dat dynamiek. Kritische kijkers noemen het onveilig en manipulatief.
In dit geval lijkt de kloof tussen omroep en gast groter dan ooit.
Waarom Duk zo fel reageert
Wierd Duk is niet iemand die snel terugdeinst voor debat. Hij heeft veel discussies gevoerd, ook met tegenstanders, en is vertrouwd met stevige kritiek. Juist daarom viel het velen op dat hij deze keer opstond en wegliep.
Volgens hem zit daar een principiële reden achter.
Hij zegt dat een discussie alleen zin heeft als alle partijen weten waar het gesprek over gaat, en als er geen sprake is van vooraf ingestelde valkuilen. Zijn vertrek was volgens hem een reactie op het gevoel dat het gesprek niet eerlijk was opgezet.
Daarnaast voelde hij zich persoonlijk aangevallen op een manier die volgens hem niets meer te maken had met het topic.
Zijn woorden:
“Ik was uitgenodigd voor een inhoudelijk gesprek. In plaats daarvan werd er karaktermoord gepleegd.”
De weg vooruit — of een ruzie die nog niet voorbij is
De storm rond de uitzending lijkt nog lang niet te zijn gaan liggen. Zowel de EO als Duk blijven bij hun versie van het verhaal. En doordat Duk privé-apps deelde, is er nu nóg meer voer voor discussie.
Wat opvalt:
-
Journalisten debatteren onderling over de grenzen van talkshowjournalistiek.
-
Politici mengen zich in de kwestie, vaak met grote woorden over framing, transparantie of polarisatie.
-
Kijkers twijfelen wat ze moeten geloven, want beide kanten vertellen een compleet ander verhaal.
Het incident laat zien hoe broos het vertrouwen is tussen talkshows en hun gasten — en hoe snel een verkeerd ingeschat gesprek kan uitmonden in landelijke ophef.
Slot: het gesprek dat nooit gevoerd werd
Ironisch genoeg ging de uitzending maar nauwelijks over het oorspronkelijke onderwerp: de joods-christelijke cultuur. In plaats daarvan werd het een voorbeeld van hoe datzelfde maatschappelijke debat vastloopt door miscommunicatie, onderlinge vurigheid en verschillen in verwachtingen.
Of er een vervolg komt? Dat is nog niet duidelijk.
Maar één ding staat vast:
De manier waarop dit ging, zal nog lang worden besproken — niet alleen vanwege Wierd Duk, maar vooral vanwege de vraag hoe open, eerlijk en respectvol talkshows moeten zijn in een tijd waarin de hele wereld meekijkt.