Actueel
Expert: Zoveel fooi moet je geven op het terras of in een restaurant
Fooi geven: een traditie die steeds meer verdwijnt
Waar het vroeger vanzelfsprekend was om een fooi achter te laten in de horeca, is dat tegenwoordig allerminst het geval. Steeds minder mensen geven een extraatje na een drankje op het terras of een etentje in een restaurant. Maar wat ligt hieraan ten grondslag? Waarom lijken we afscheid te nemen van deze traditie?
De dalende trend van fooi geven
Het aantal mensen dat nog fooi geeft, neemt al jaren gestaag af. Dat komt door meerdere factoren, waaronder een verschuiving in de manier waarop we betalen. In een tijd waarin contant geld steeds minder vaak wordt gebruikt, lijkt de traditionele manier van een paar muntjes op tafel leggen langzaam uit te sterven. Tegenwoordig rekent de overgrote meerderheid van de horecabezoekers af met een pinpas of zelfs via een QR-code. Dit lijkt een directe impact te hebben op het aantal fooien.
Een poging om dit probleem op te lossen, was de introductie van een ‘fooifunctie’ op pinapparaten. Deze functie stelt klanten in staat om bij het betalen van de rekening eenvoudig een bedrag voor fooi aan te tikken. Hoewel dit bedoeld was om het geven van een fooi makkelijker te maken, heeft het vaak het tegenovergestelde effect. Klanten vinden de functie opdringerig en voelen zich soms zelfs onder druk gezet om meer te betalen. In plaats van de gewenste positieve impact, lijkt het juist weerstand op te roepen.
Wantrouwen over digitale fooien
Naast de technische veranderingen is er ook sprake van een groeiend wantrouwen over wat er met digitale fooien gebeurt. Wanneer iemand contant geld op tafel laat liggen, weet je zeker dat dit rechtstreeks naar het personeel gaat. Bij een digitale fooi via een pinapparaat is dat veel minder duidelijk. Veel mensen hebben het idee dat deze fooien niet bij de werknemers belanden, maar in plaats daarvan in de zak van de ondernemer verdwijnen. Dit idee maakt mensen huiverig om digitaal een extraatje te geven.
Daarnaast is er kritiek op het systeem zelf. Sommigen vinden dat fooien niet zouden moeten bestaan in een moderne werkomgeving, omdat het personeel gewoon een fatsoenlijk salaris hoort te krijgen. “Als je in een restaurant werkt, zou je een eerlijk loon moeten ontvangen zonder afhankelijk te zijn van fooien,” klinkt het vaak.
Discussie over het horecasysteem
Niet iedereen heeft begrip voor de traditie van fooi geven. Irene, een criticus van het systeem, legt haar standpunt uit: “Je krijgt een menukaart met prijzen, maar eigenlijk ben je bijna verplicht om 30 procent meer te betalen voor het loon van de medewerkers.” Zij pleit voor een andere aanpak: “Waarom verhoog je de prijzen niet gewoon en betaal je je personeel een normaal salaris?”
Aan de andere kant staat Henk, die juist boos reageert op mensen die in de horeca klagen over een gebrek aan fooien. “Die horecamedewerkers moeten maar gaan klagen bij hun baas in plaats van bij de klant. Wij betalen al genoeg voor een drankje, en dan durven ze ook nog te zeuren dat ze geen fooi krijgen.”
De discussie over fooien roept duidelijk heftige emoties op, zowel bij horecamedewerkers als bij consumenten.
Wat is de etiquette rondom fooi geven?
Om wat meer duidelijkheid te scheppen, legt Anne-Marie van Leggelo, directeur van het Etiquette Bureau, de ongeschreven regels uit. Volgens haar zijn er bepaalde normen die mensen kunnen hanteren bij het geven van fooien. “In een restaurant is een fooi van 5 tot 10 procent van de rekening gebruikelijk,” legt ze uit. “Op een terras is het naar boven afronden al voldoende.”
Deze regels lijken echter minder breed gedragen te worden. Waar sommige mensen nog trouw de etiquette volgen, zien anderen de stijgende prijzen in de horeca als reden om geen extraatje meer te geven. Toch benadrukt Van Leggelo dat het personeel in de horeca vaak hun uiterste best doet om gasten een fijne ervaring te geven, en dat een fooi een blijk van waardering is.
Deskundige Reinildis van Ditzhuyzen voegt hieraan toe dat mensen “niet krenterig” moeten zijn als ze besluiten een fooi te geven. “Als je fooi geeft, doe het dan goed,” zegt ze. “Je geeft niet een paar losse centen of vraagt wisselgeld terug als je een biljet hebt overhandigd. Dat is niet netjes.”
Waarom geven we steeds minder fooi?
Naast de praktische veranderingen in hoe we betalen, speelt ook de economische realiteit een rol. Voor veel mensen worden uit eten gaan of een drankje doen steeds duurder, mede door inflatie en hogere kosten in de horeca. Dit zorgt ervoor dat consumenten kritischer kijken naar hun uitgaven. Waar een fooi vroeger een vanzelfsprekendheid was, is het nu eerder een afweging.
Daarnaast lijkt er een generatiewisseling plaats te vinden. Jongere generaties lijken minder waarde te hechten aan het geven van fooien dan oudere generaties. Voor hen voelt het eerder als een vrijwillige keuze dan een sociale verplichting.
Hoe reageert de horeca op het dalende aantal fooien?
Horecamedewerkers voelen de gevolgen van het dalende aantal fooien direct in hun portemonnee. Voor veel medewerkers zijn fooien een belangrijk onderdeel van hun inkomsten. Toch lijkt het horecapersoneel begrip te hebben voor de veranderende tijdgeest.
Sommige horecabedrijven proberen het systeem aan te passen. Zo experimenteren sommige restaurants met het opnemen van een servicetoeslag in de rekening, waardoor klanten niet meer expliciet om een fooi worden gevraagd. Dit systeem wordt in andere landen, zoals de Verenigde Staten, al langer gehanteerd.
Een cultuurverschil
Het debat rondom fooien is niet uniek voor Nederland. In sommige landen, zoals Japan, wordt fooi geven zelfs als beledigend beschouwd, terwijl het in andere landen, zoals de Verenigde Staten, juist als een sociale norm wordt gezien. De Nederlandse cultuur lijkt ergens tussenin te zitten.
Aan de ene kant waarderen Nederlanders goede service en laten ze dat graag blijken met een fooi. Aan de andere kant hechten ze ook veel waarde aan gelijkheid en vinden ze dat een goede beloning voor horecapersoneel niet afhankelijk zou moeten zijn van de klant.
Wat nu? De toekomst van fooien
De vraag of fooi geven een traditie is die langzaam zal verdwijnen, blijft voorlopig onbeantwoord. Met de opkomst van digitale betalingen en een veranderende houding onder consumenten, lijkt het in ieder geval minder vanzelfsprekend te worden.
Wat wel duidelijk is, is dat het onderwerp veel discussie oproept. Terwijl sommige mensen trouw een extraatje blijven geven, zien anderen het als een achterhaald concept dat niet meer past in de moderne tijd.
Ik geef in een restaurant geen fooi (vanwege de absurd hoge prijzen). En ik ding in een winkel niet af. Dus betaal ik gewoon wat ik moet betalen zonder extra korting of fooi.
— Marina (@dejong62) January 5, 2025
Praat mee: geef jij fooi?
De meningen over fooi geven lopen uiteen. Ben jij iemand die altijd een fooi geeft, of kies je er juist bewust voor om dat niet te doen? Deel je mening en ervaringen over dit onderwerp. Het blijft een discussie die relevant is voor iedereen die van tijd tot tijd een terrasje pakt of uit eten gaat.
Ronald Koeman heeft donderdagavond een zeldzaam openhartige en emotionele onthulling gedaan die veel kijkers diep raakte. In het programma Eva sprak de bondscoach van het Nederlands elftal voor het eerst uitgebreid over de ernstige gezondheidssituatie van zijn vrouw Bartina Koeman. Zij kampt met uitgezaaide k*nker, een realiteit die het leven van het echtpaar en hun gezin al jaren ingrijpend beïnvloedt. Tegelijkertijd klonk er voorzichtig hoopvol nieuws: de behandelingen die Bartina momenteel ondergaat, blijken aan te slaan.
Een moeilijke beslissing tijdens Oranje-periode
In oktober dit jaar viel het sommige volgers al op dat Koeman plots het trainingskamp van Oranje verliet tijdens een interlandperiode. Destijds gaf hij slechts summier aan dat dit te maken had met privéomstandigheden rond zijn vrouw. Nu blijkt hoe zwaar die beslissing was en hoe groot de zorgen op dat moment waren. Koeman vertelt dat hij halsoverkop terugkeerde naar huis omdat de medische situatie van Bartina plots verslechterde.
“Het was geen makkelijke keuze,” zegt hij. “Maar op zo’n moment is er maar één prioriteit.” Het onderstreept hoe dun de scheidslijn kan zijn tussen topsport en het persoonlijke leven, zelfs voor iemand met decennia ervaring op het hoogste niveau.
Een lang en grillig z!ekteverloop
De gezondheidsproblemen van Bartina Koeman begonnen al in 2010, toen bij haar borstk*nker werd vastgesteld. Na intensieve behandelingen leek de z!ekte onder controle, maar in 2018 kwam de diagnose opnieuw terug. Vijf jaar later, in 2023, volgde opnieuw slecht nieuws: de z!ekte openbaarde zich weer, ditmaal met extra zorgen. Tijdens de recente interlandperiode werd duidelijk dat er sprake was van uitzaaiingen naar de lever.
“Dat was echt een moment van grote spanning,” vertelt Koeman. “Dan weet je dat alles afhangt van hoe het lichaam reageert op de behandeling.” Het waren weken vol onzekerheid, wachten en hopen, iets wat voor veel gezinnen met ernstige z!ekte pijnlijk herkenbaar is.
Intensief behandeltraject
Inmiddels ondergaat Bartina een intensief chemotraject. Ze heeft al elf behandelingen achter de rug, die wekelijks plaatsvinden. Volgens Koeman zijn de signalen voorzichtig positief: de therapie lijkt effect te hebben. Dat brengt opluchting, maar geen vanzelfsprekende rust.
“Je durft nooit te ver vooruit te kijken,” legt hij uit. “Je leeft van behandeling naar behandeling.” De chemotherapie vraagt veel van haar lichaam en energie, waardoor het dagelijks leven sterk is aangepast. Zelfs ontspanning en uitjes moeten zorgvuldig worden gepland rond het medische schema.
Leven in het teken van balans
Ook momenten van ontspanning zijn niet vanzelfsprekend. Koeman vertelt dat zijn vrouw, als ze op vakantie gaan, hooguit één behandeling mag overslaan. Daarna moet het schema direct worden hervat. Dat maakt zelfs kleine uitstapjes beladen met planning en afwegingen.
Toch probeert het gezin die momenten bewust te benutten. “We kiezen heel bewust wat we doen,” zegt Koeman. “Wat geeft haar energie? Waar wordt ze blij van?” Die focus op kwaliteit van leven helpt hen om, ondanks alles, samen momenten van geluk te blijven vinden.
Bewondering voor haar kracht
Wat Koeman vooral raakt, is de mentale veerkracht van zijn vrouw. Ondanks alles blijft Bartina volgens hem opvallend positief en strijdvaardig. “Ze is ongelooflijk sterk,” zegt hij zichtbaar geëmotioneerd. “Haar houding helpt ons allemaal.”
Die kracht werkt door in het hele gezin. Hun kinderen en kleinkinderen spelen een belangrijke rol in het dagelijks leven en vormen een bron van motivatie. Tegelijkertijd is de impact groot. “Ze is sneller moe, kan niet meer alles doen en heeft last van bijwerkingen,” erkent Koeman eerlijk.
Topsport en privéleven
Voor Koeman betekent deze situatie ook een voortdurende zoektocht naar balans tussen zijn werk als bondscoach en zijn rol als partner en vader. Het coachen van het Nederlands elftal vraagt focus, energie en internationale reizen, maar thuis wacht een realiteit die alles relativeert.
“Voetbal is belangrijk, maar dit zet alles in perspectief,” klinkt het. Het laat zien dat ook publieke figuren met enorme druk en verantwoordelijkheden uiteindelijk worden ingehaald door dezelfde zorgen als zovelen.
Openheid als steun
Dat Koeman nu openlijk over de situatie spreekt, is voor hem geen vanzelfsprekende stap. Toch hoopt hij dat zijn verhaal bijdraagt aan begrip en misschien ook steun voor anderen die met soortgelijke situaties te maken hebben. “Je bent nooit alleen,” lijkt hij tussen de regels door te zeggen.
De reacties op zijn openheid zijn massaal en warm. Kijkers spreken hun bewondering uit voor zijn eerlijkheid en wensen het gezin kracht toe. Het onderstreept hoe groot de impact is wanneer bekende Nederlanders hun kwetsbaarheid tonen.
Voorzichtig vooruitkijken
Hoewel de behandelingen aanslaan, blijft de toekomst onzeker. Dat besef is altijd aanwezig. Toch kiest het gezin ervoor om zich niet te laten verlammen door angst. “We leven nu,” besluit Koeman. “We halen eruit wat kan en wat goed voelt.”
Het is een houding die niet alleen zijn gezin helpt, maar ook veel mensen thuis raakt. In een wereld waarin prestaties, snelheid en succes vaak centraal staan, herinnert dit verhaal eraan wat werkelijk telt: gezondheid, verbondenheid en samen de moeilijke momenten dragen.
De komende tijd blijft het spannend voor Ronald Koeman en zijn gezin. Maar tussen de regels door klinkt ook hoop, dankbaarheid en liefde. En soms is dat precies wat nodig is om door te blijven gaan.