Financieel
Zoveel contant geld is er in de hele wereld in omloop en zoveel zou jij hebben bij een eerlijke verdeling
Stel je voor dat we in een wereld leven waar al het geld gelijk verdeeld wordt onder alle wereldburgers, van baby’s tot ouderen. Wat zou dit betekenen voor jou en je financiële situatie? Laten we de wereldwijde geldvoorraad verdelen en ontdekken hoeveel ieder persoon zou krijgen. Dit idee geeft een fascinerend inzicht in de huidige verdeling van rijkdom en armoede op aarde.
Wat Voor Soorten Geld Zijn Er?
Om deze vraag goed te beantwoorden, is het belangrijk om te begrijpen dat er verschillende soorten geld zijn. Geld bestaat namelijk niet alleen uit fysiek contant geld (munten en biljetten), maar ook uit tegoeden op rekeningen. Economisch gezien wordt geld vaak ingedeeld in vier categorieën, van M0 tot en met M3, waarbij elk niveau een uitgebreidere definitie van geld omvat.
M0: Fysiek Geld in Munten en Biljetten
M0 omvat al het fysieke geld in de vorm van bankbiljetten en munten op de hele planeet. Op dit moment wordt de waarde van M0 geschat op zo’n 10,5 biljoen euro. Dit is een astronomisch bedrag, maar ook beperkt vergeleken met de volledige geldhoeveelheid die wereldwijd beschikbaar is in de andere categorieën. Als we M0 zouden verdelen onder alle mensen op aarde, dan heeft ieder mens straks een stukje fysiek geld in handen.
M1: Munten en Biljetten plus Direct Beschikbare Rekeningen
M1 gaat verder dan alleen fysiek geld. Het omvat ook alle direct beschikbare tegoeden op bankrekeningen en spaarrekeningen. In veel landen wordt steeds minder fysiek geld gebruikt door de opkomst van digitaal betalen, waardoor het M1-bedrag aanzienlijk groter is dan M0. Op dit moment wordt M1 geschat op 70,5 biljoen euro. Dit bedrag is dus al veel groter en komt dichter bij het totale beschikbare geld waar mensen wereldwijd toegang toe hebben.
M2: Inclusie van Niet-Liquide Rekeningen
Bij M2 wordt naast het direct beschikbare geld ook geld op minder toegankelijke rekeningen meegenomen, zoals deposito’s die tot twee jaar vaststaan. Dit soort geld is niet direct opvraagbaar, maar draagt wel bij aan de totale geldvoorraad in de wereld. M2 geeft dus een uitgebreider beeld van de geldhoeveelheid en biedt een betere indicatie van de mondiale rijkdom.
M3: Brede Geldhoeveelheid met Langdurige Spaarvormen
De laatste categorie, M3, bevat alle vormen van geld, inclusief langlopende tegoeden die voor een langere periode vaststaan. Dit omvat bijvoorbeeld investeringen en pensioenspaarrekeningen. M3 wordt vaak beschouwd als de ‘brede geldhoeveelheid’ en geeft het meest volledige overzicht van al het geld dat wereldwijd beschikbaar is, ongeacht de toegang.
Hoeveel Krijgt Ieder Mens?
Laten we eens kijken wat het zou betekenen om al het geld ter wereld gelijk te verdelen. Met 8,1 miljard mensen op aarde, zou iedereen bij de verdeling van M0 (10,5 biljoen euro) een bedrag van ongeveer 1.296 euro krijgen. Dit klinkt misschien als een leuk extraatje, maar het toont ook aan dat de totale hoeveelheid fysiek geld per persoon beperkt is.
M2: Wat Is het Maximale Bedrag?
Als we verder kijken naar M2, dus het direct beschikbaar geld in M0 en M1 plus deposito’s, komt het totale bedrag wereldwijd uit op 70,5 biljoen euro. Verdeeld over 8,1 miljard mensen zou dat neerkomen op een bedrag van 8.704 euro per persoon. Dit is meer dan bij M0, maar blijft een relatief laag bedrag gezien de rijkdom van sommige individuen en bedrijven.
Wat Betekent Dit voor de Verdere Geldverdeling?
Deze hypothetische verdeling maakt duidelijk hoe groot het verschil is tussen de rijkdom van een individu en de gemiddelde burger wereldwijd. Ondanks de enorme bedragen, krijgt elk individu een relatief bescheiden bedrag. Het toont aan dat een groot deel van de rijkdom vastzit bij een kleine groep mensen, terwijl het overgrote deel van de wereldbevolking veel minder bezit.
De Onrechtvaardige Verdeling van Rijkdom
De berekeningen laten zien dat, zelfs als al het geld gelijk verdeeld zou worden, het gemiddelde bedrag dat iedereen zou krijgen veel lager ligt dan we misschien denken. Dit toont de ongelijkheid in de wereld en roept de vraag op of een eerlijkere verdeling van welvaart mogelijk of wenselijk is. Deze denkexercitie benadrukt in ieder geval hoe scheef de verdeling van rijkdom momenteel is.
Zorgkosten stijgen opnieuw explosief: Nederland geeft recordbedrag uit aan gezondheid en welzijn
De zorgkosten in Nederland blijven fors toenemen. Volgens de nieuwste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) werd er in 2024 maar liefst 155 miljard euro uitgegeven aan gezondheidszorg, jeugdzorg, kinderopvang en welzijn. Omgerekend betekent dat 8610 euro per inwoner, een stijging van bijna 9 procent ten opzichte van het jaar daarvoor.
De cijfers maken duidelijk dat de zorguitgaven sneller stijgen dan de economie, en dat Nederland steeds meer moeite heeft om het systeem betaalbaar te houden.
Zorgkosten groeien sneller dan de economie
De stijging van de zorguitgaven ligt aanzienlijk hoger dan de groei van het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp). Terwijl de economie met slechts enkele procenten groeide, namen de zorguitgaven bijna drie keer zo snel toe.
Inmiddels gaat van elke zeven euro die in Nederland wordt verdiend, één euro naar de zorg. Daarmee beslaat de zorgsector 13,8 procent van het bbp – een recordaandeel dat de komende jaren waarschijnlijk verder zal toenemen.
Volgens het CBS zijn het vooral de kosten voor jeugdzorg, kinderopvang en welzijnswerk die het hardst stijgen. Daar werd in totaal 27,1 miljard euro aan uitgegeven, bijna 15 procent meer dan het jaar ervoor.
Waarom stijgen de zorguitgaven zo hard?
De belangrijkste oorzaken voor de stijgende kosten liggen in een combinatie van maatschappelijke en economische factoren.
Een groot deel van de stijging komt door hogere personeelskosten. Door het aanhoudende personeelstekort moeten zorginstellingen steeds hogere lonen betalen om medewerkers te behouden of nieuw personeel aan te trekken. Daarnaast worden er veel flexibele krachten ingezet via detacheringsbureaus, wat de totale loonkosten verder opdrijft.
Ook de vergrijzing speelt een grote rol. Steeds meer ouderen hebben langdurige zorg nodig, terwijl het aantal werkenden dat meebetaalt aan de zorg afneemt. Dat zorgt voor een steeds groter gat tussen wat er aan zorg wordt gevraagd en wat er economisch mogelijk is.
Verder stijgen de kosten door duurdere medicijnen, technologische ontwikkelingen en inflatie. Elk van deze factoren draagt bij aan de druk op de zorgbegroting.
Geestelijke gezondheidszorg en verpleging flink duurder
Opvallend is dat vooral de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en de verpleging en verzorging fors duurder zijn geworden. De GGZ kende een groei van rond de 10 procent, terwijl de kosten voor verpleeghuizen en thuiszorg met een vergelijkbaar percentage stegen.
Volgens het CBS gaat het grootste deel van het zorggeld nog altijd naar z!ekenhuizen en verpleeghuizen, maar de zorg aan huis neemt in rap tempo toe. Dat komt doordat veel ouderen langer zelfstandig blijven wonen en pas later naar een verpleeghuis verhuizen. Hoewel dit beleid bedoeld is om kosten te besparen, zorgt het in de praktijk juist voor extra druk op de wijkverpleging en thuiszorgorganisaties.
Kinderopvang en jeugdzorg: grote stijging door sociale druk
De uitgaven aan jeugdzorg en kinderopvang stegen met bijna 15 procent. Volgens het CBS komt dit deels door de hogere kosten voor de opvang van asielzoekers en door een groeiend beroep op sociale voorzieningen.
Daarnaast speelt het personeelstekort ook hier een grote rol. Kinderopvangorganisaties kampen met stijgende loonkosten en een tekort aan gekwalificeerde medewerkers. Hierdoor worden diensten duurder en moeten sommige instellingen zelfs tijdelijk groepen sluiten.
Nederland in Europese context
Vergeleken met andere Europese landen hoort Nederland tot de landen met de hoogste zorguitgaven per inwoner. Alleen Duitsland en Zwitserland geven gemiddeld nog meer uit. Toch blijft de kwaliteit van de Nederlandse zorg internationaal gezien hoog.
Toch klinkt er steeds vaker kritiek. Economen en zorgexperts waarschuwen dat de huidige trend niet houdbaar is. Zonder ingrijpende hervormingen dreigen de zorgkosten in de komende tien jaar nog verder te verdubbelen.
Oplossingen en waarschuwingen van experts
Zorgexperts pleiten voor een fundamentele herziening van het zorgstelsel. Daarbij moet volgens hen de nadruk komen te liggen op preventie en gezondheid, in plaats van uitsluitend op behandeling.
Door meer te investeren in gezonde leefstijl, digitalisering en vroegtijdige diagnose kan volgens specialisten veel geld worden bespaard. Ook het efficiënter organiseren van zorgprocessen en het verminderen van bureaucratie zouden helpen om de groei van de uitgaven te beperken.
Econoom Marcel Canoy benadrukt dat het huidige systeem tegen zijn grenzen aanloopt. “We kunnen niet eindeloos blijven investeren in meer zorgcapaciteit. Er moet meer nadruk komen op voorkomen in plaats van genezen,” zegt hij in reactie op de CBS-cijfers.
Politieke zorgen over betaalbaarheid
De politiek worstelt al jaren met de vraag hoe de zorg betaalbaar blijft. Terwijl de kwaliteit en toegankelijkheid hoog op de agenda staan, groeit de vrees dat de lasten voor burgers en bedrijven te zwaar worden.
Met een gemiddelde van ruim 8600 euro per persoon per jaar rijst de vraag hoe lang deze stijging vol te houden is. De verwachting is dat de zorgpremies en eigen bijdragen in 2026 verder zullen stijgen, tenzij er structureel wordt ingegrepen.
Verschillende partijen, waaronder de PvdA-GroenLinks en NSC, pleiten inmiddels voor een nieuw zorgmodel waarin samenwerking tussen overheid, verzekeraars en burgers centraal staat.
Een kantelpunt voor de toekomst van de zorg
De nieuwste cijfers laten zien dat Nederland zich op een kantelpunt bevindt. De zorgsector groeit sneller dan de economie, het personeelstekort blijft nijpend, en de vergrijzing zet onverminderd door.
Zonder vernieuwing dreigt de zorg onbetaalbaar te worden voor toekomstige generaties. De uitdaging ligt in het vinden van een balans tussen kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid — drie waarden die steeds moeilijker te verenigen zijn.
Toch blijft er hoop. Innovatie, digitalisering en meer aandacht voor preventie kunnen helpen om de trend te keren. Maar zoals het CBS het zelf samenvat: “Als er niets verandert, zal de zorg de komende jaren een steeds groter deel van de economie opslokken.”
Kortom: De zorgkosten in Nederland zijn in 2024 opnieuw explosief gestegen. Met 155 miljard euro aan uitgaven en een groei die de economie ver overstijgt, is duidelijk dat het huidige systeem piept en kraakt. De komende jaren zullen cruciaal zijn om te bepalen of Nederland de zorg betaalbaar kan houden — zonder dat de kwaliteit of toegankelijkheid in gevaar komt.