Actueel
Viroloog Koopmans: ”Volgende maand een nieuwe pandemie”
Er dreigt slecht nieuws aan de horizon, want viroloog Marion Koopmans waarschuwt dat een nieuwe pandemie dichterbij is dan we denken. Volgens Koopmans, de opvolger van Jaap van Dissel, kan het scenario zich al binnen enkele maanden voltrekken. Ze is onverbiddelijk in haar boodschap: “We moeten voorbereid zijn.”
Een dreiging uit onverwachte hoek: vogelgriep bij koeien
Iedereen herinnert zich nog de ingrijpende coronapandemie die de wereld volledig op zijn kop zette. De gevolgen van die crisis zijn nog steeds voelbaar, zowel op persoonlijk als economisch vlak. Veel mensen worstelen met de gevolgen van long covid, en talloze bedrijven hebben moeite om de coronasteun terug te betalen.
Nu lijkt een nieuwe bedreiging aan de horizon te staan: de vogelgriep. Waar het virus normaal gesproken alleen vogels besmet, is er in de Verenigde Staten sprake van een uitbraak bij koeien. “Dit is echt ongekend,” benadrukt Koopmans.
De situatie is zorgwekkend, omdat er slechts één mutatie nodig is voordat het virus ook mensen kan besmetten. Als dat gebeurt, staan we volgens Koopmans voor een grote uitdaging. “Dan zijn we echt de pineut,” stelt ze onomwonden.
Een gebrek aan paraatheid
Koopmans heeft kritiek op hoe Nederland en de wereld omgaan met de voorbereiding op pandemieën. “Tijdens de coronacrisis zagen we hoe kwetsbaar onze systemen zijn,” legt ze uit. Veel essentiële ingrediënten voor PCR-testen kwamen destijds uit Wuhan, terwijl de bekende wattenstaafjes grotendeels uit Noord-Italië werden geïmporteerd. Toen beide gebieden werden afgesloten, stortte de aanvoerketen in elkaar.
“Het is duidelijk dat er lessen te leren zijn, maar ik maak me zorgen dat we die lessen niet snel genoeg in de praktijk brengen,” voegt Koopmans toe. Ze heeft ook kritiek op plannen van minister Fleur Agema om 300 miljoen euro te bezuinigen op pandemische paraatheid. “Dat is ontzettend onverstandig. We kunnen het ons niet veroorloven om nu onze aandacht te laten verslappen.”
De rol van vaccinaties
Een ander zorgwekkend punt is de dalende bereidheid onder Nederlanders om zich te laten vaccineren. Volgens Koopmans speelt de aanhoudende discussie rondom de coronacrisis hierin een belangrijke rol. “Ik begrijp dat mensen twijfelen en het vertrouwen in vaccins verliezen, maar dat is een gevaarlijke ontwikkeling.”
Vaccinaties blijven volgens Koopmans een cruciaal middel in de strijd tegen z!ektes. “Als steeds minder mensen zich laten vaccineren, verliezen we een van de belangrijkste pijlers in de bestrijding van epidemieën en pandemieën,” waarschuwt ze.
Wat kunnen we leren van de coronacrisis?
Koopmans benadrukt dat we lessen moeten trekken uit de coronacrisis om beter voorbereid te zijn op een volgende pandemie. Ze noemt enkele concrete verbeterpunten:
- Diversificatie van aanvoerketens: Het is essentieel om niet afhankelijk te zijn van een klein aantal leveranciers of regio’s voor cruciale materialen.
- Snelle opschaling van testen: Tijdens de coronacrisis werd duidelijk dat er vertragingen waren in de ontwikkeling en verspreiding van PCR-testen. Dit moet bij een volgende uitbraak beter.
- Communicatie en vertrouwen: “De communicatie rondom vaccinaties moet verbeteren,” stelt Koopmans. “Mensen moeten begrijpen waarom prikken belangrijk zijn, zelfs als de dreiging lijkt mee te vallen.”
De dreiging van vogelgriep: wat nu?
De vogelgriep bij koeien is niet alleen een bedreiging vanwege de mogelijke mutatie naar mensen, maar ook vanwege de snelheid waarmee het virus zich verspreidt. “We zien hoe snel het kan gaan. Een lokale uitbraak kan zich in een mum van tijd over continenten verspreiden,” waarschuwt Koopmans.
Ze pleit voor een wereldwijde samenwerking om de situatie onder controle te houden. “Dit is geen probleem dat één land alleen kan oplossen. Het vereist een gezamenlijke inspanning van virologen, overheden en internationale organisaties zoals de WHO.”
Wat kunnen we doen?
Hoewel de dreiging van een nieuwe pandemie beangstigend klinkt, benadrukt Koopmans dat er ook hoop is. “We hebben in de afgelopen jaren veel geleerd. Nu is het zaak om die kennis te gebruiken.”
- Vaccinatiecampagnes herstructureren: Overheden moeten duidelijk en consistent communiceren over het belang van vaccinaties.
- Investeren in pandemische paraatheid: Ondanks de geplande bezuinigingen van de overheid is het volgens Koopmans essentieel om te blijven investeren in onderzoek, infrastructuur en noodplannen.
- Bewustwording creëren: Mensen moeten begrijpen hoe belangrijk het is om waakzaam te blijven, zelfs als het gevaar nog abstract lijkt.
Hoe nu verder?
De waarschuwing van Koopmans komt op een moment dat veel mensen de coronacrisis nog proberen te verwerken. Toch benadrukt ze dat het belangrijk is om vooruit te kijken. “We kunnen ons geen herhaling van de fouten uit het verleden veroorloven.”
Ze roept de politiek, wetenschappers en het publiek op om samen te werken en de uitdagingen die voor ons liggen aan te pakken. “Het zal niet gemakkelijk zijn, maar met de juiste inspanningen kunnen we de volgende pandemie hopelijk beperken en beheersen.”
Praat mee
Bent u bereid om een vaccinatie te halen als dat nodig is? Hoe denkt u dat we ons het beste kunnen voorbereiden op een volgende pandemie? Laat uw mening achter in de reacties en deel uw ideeën.
Enschede verbiedt als eerste Nederlandse stad fatbikes in de binnenstad: “Onveilig, gevaarlijk en vaak opgevoerd”
Waar de landelijke politiek nog twijfelt over regelgeving rond fatbikes, neemt de gemeente Enschede het voortouw. De stad voert per 1 januari 2026 een verbod in op het gebruik van fatbikes in de binnenstad. De beslissing is het gevolg van toenemende zorgen over verkeersveiligheid, overlast en het gedrag van veelal jonge bestuurders.
Fatbike-overlast: van hip naar hinderlijk
Fatbikes zijn in korte tijd enorm populair geworden onder jongeren. De stoere e-bikes met brede banden en krachtige motoren zijn niet alleen opvallend, maar ook vaak opgevoerd. Waar ze oorspronkelijk bedoeld zijn voor off-road gebruik in bijvoorbeeld zand of sneeuw, rijden ze tegenwoordig massaal op stoepen, fietspaden en winkelstraten – met snelheden die kunnen oplopen tot boven de 40 kilometer per uur.
In Enschede leidde dit tot een groeiend aantal klachten van burgers en ondernemers. Bewoners voelen zich niet langer veilig in het centrum, en winkeliers spreken van “asociaal gedrag en gevaarlijke verkeerssituaties”. De gemeenteraad vond het genoeg geweest en nam een historisch besluit: een verbod op fatbikes in het hart van de stad.
Waarom Enschede ingrijpt
De motie voor het verbod kwam van Rachel Denneboom, fractievoorzitter van de VVD in Enschede. Zij kreeg bijval van partijen als Volt, CDA en Burgerbelangen Enschede. “Fatbikes zien eruit als fietsen, maar gedragen zich als scooters,” aldus Denneboom. “De snelheid is vaak te hoog, de controle ontbreekt en de bestuurders zijn vaak erg jong.”
Het voorstel werd met een meerderheid aangenomen. Het verbod zal worden opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), waarin nu al staat dat scooters verboden zijn in het centrum. Volgens Denneboom is het een logische volgende stap om ook fatbikes onder die categorie te scharen.
Een scooter vermomd als fiets
“Wat je ziet, is dat deze fatbikes zich net als scooters gedragen: ze racen door voetgangerszones, veroorzaken gevaarlijke situaties en negeren verkeersregels,” licht Denneboom toe. “Alleen hebben ze het uiterlijk van een fiets, waardoor ze lastig te handhaven zijn met de huidige regels.”
Ze vervolgt: “Als het verbod er eenmaal is, kunnen handhavers effectiever optreden. We hebben dat eerder gezien bij het scooterverbod: in het begin was er veel discussie, maar uiteindelijk heeft het geleid tot een rustiger en veiliger stadscentrum.”
Wanneer gaat het fatbikeverbod in?
Het geplande verbod gaat op 1 januari 2026 in. Tot die tijd wordt gewerkt aan de juridische onderbouwing en de aanpassing van de APV. Ook zal de gemeente inzetten op voorlichting en communicatie richting inwoners, scholen en ouders.
De handhaving zal vergelijkbaar zijn met eerdere maatregelen tegen scooters: waarschuwingen in het begin, gevolgd door boetes en mogelijk inbeslagname van voertuigen bij herhaaldelijke overtreding. Er wordt verwacht dat het straatbeeld in de binnenstad van Enschede hierdoor drastisch zal veranderen.
Wethouder: “Geen makkelijke opgave”
Hoewel het voorstel brede steun kreeg, zijn er ook kritische geluiden. Wethouder Marc Teutelink steunde het initiatief, maar benadrukte de complexiteit: “Een juridisch waterdicht verbod op fatbikes is niet eenvoudig. Dit plan is vooral een aanzet tot verdere analyse van de verkeersveiligheid.”
Hij wees erop dat landelijke regelgeving wenselijk is, maar zolang die uitblijft, wil Enschede lokaal verantwoordelijkheid nemen. “We kunnen niet blijven wachten. De veiligheid van onze inwoners staat voorop.”
Politieke verdeeldheid: niet iedereen is overtuigd
Niet alle raadsleden zijn enthousiast over het verbod. Robin Wessels van GroenLinks noemde het plan “laakbaar” en vergeleek het met “stukken rood vlees voor de bühne in de arena”. Hij betwijfelt of een lokaal verbod juridisch standhoudt en vraagt zich af of er niet effectievere manieren zijn om de overlast aan te pakken.
“Wij willen ook iets doen aan de onveiligheid,” zei Wessels. “Maar dit is niet de manier. Je moet niet alleen verbieden, maar ook investeren in gedragscorrectie, toezicht en technische aanpassingen van voertuigen.”
Enschede als voorbeeld voor andere steden?
Met deze maatregel is Enschede de eerste stad in Nederland die daadwerkelijk een stap verder gaat dan alleen handhaving en voorlichting. De kans is groot dat andere gemeenten het voorbeeld zullen volgen, zeker als blijkt dat het verbod daadwerkelijk effect heeft op verkeersveiligheid en overlast.
Steeds meer steden worstelen namelijk met hetzelfde probleem: jongeren die met hoge snelheid op fatbikes door drukke straten scheuren, zonder verlichting of helm, en vaak op voertuigen die niet meer als reguliere fietsen gezien kunnen worden.
Wat betekent dit voor fatbikegebruikers?
Voor fatbikebezitters die regelmatig in het centrum van Enschede komen, betekent dit verbod dat zij hun vervoermiddel daar straks niet meer mogen gebruiken. Alternatieven zijn fietsenstallingen aan de rand van het centrum, of gebruik van reguliere fietsen die wel aan de regels voldoen.
Het verbod geldt in eerste instantie alleen voor het afgebakende stadscentrum. Of het later wordt uitgebreid naar andere delen van de stad, hangt af van het succes van de maatregel en het aantal overtredingen.
Wat zegt de landelijke politiek?
Op landelijk niveau is er nog altijd veel discussie over de status van fatbikes. Moeten ze worden geclassificeerd als bromfietsen? Moet er een helmplicht komen? Of volstaat betere handhaving?
Ministeries buigen zich momenteel over deze vragen, en er wordt gewerkt aan een aanpassing van de verkeerswetgeving die voertuigen zoals fatbikes beter moet reguleren. Tot die tijd nemen steeds meer gemeenten het heft in eigen handen.
Bekijk de video hieronder:
Conclusie: een duidelijke koerswijziging
Met het verbod op fatbikes in de binnenstad laat Enschede zien dat het veiligheid en leefbaarheid boven gemak en populariteit stelt. Hoewel de maatregel tot discussie leidt, is de boodschap helder: de stad kiest voor een veilig centrum, waarin voetgangers, fietsers en ondernemers zich prettig voelen.
Of dit initiatief navolging krijgt in andere steden, zal de komende jaren blijken. Maar duidelijk is dat de maat vol is: fatbikes zijn welkom, maar alleen als ze verantwoord worden gebruikt.