Actueel
Nederland wil de terugkeer van dienstplicht om Defensie te versterken
Defensie mikt op krijgsmacht van 200.000: komt de dienstplicht terug?
Het aantal militairen en ondersteunend personeel bij het ministerie van Defensie moet in de komende jaren flink worden uitgebreid. Tijdens een recent overleg tussen vakbonden, werkgevers en werknemers werd duidelijk dat Defensie streeft naar een krijgsmacht van maar liefst 200.000 mensen. Dit ambitieuze doel ligt ver boven het eerder genoemde streven van 100.000 medewerkers en dwingt beleidsmakers tot het heroverwegen van ingrijpende maatregelen, waaronder het opnieuw activeren van de opkomstplicht – de Nederlandse vorm van dienstplicht.
Dienstplicht: van opschorting naar heroverweging
Hoewel veel mensen denken dat de dienstplicht in Nederland is afgeschaft, is dat formeel niet het geval. De opkomstplicht werd in 1997 opgeschort, wat betekent dat jongeren sindsdien niet langer verplicht zijn zich te melden voor militaire dienst. In de wet staat de plicht echter nog steeds vermeld, en in theorie kan deze op elk moment opnieuw worden geactiveerd.
Nu de krijgsmacht kampt met een structureel tekort aan personeel en de internationale spanningen toenemen, overweegt het ministerie serieus om de dienstplicht opnieuw in te voeren. Staatssecretaris Tuinman kondigde aan dat er binnenkort een brief naar de Tweede Kamer wordt gestuurd waarin de plannen nader worden toegelicht.
Reservisten cruciaal in personeelsstrategie
De ambitie van Defensie stopt niet bij het aannemen van extra beroepsmilitairen. Een belangrijk onderdeel van het plan is het fors uitbreiden van het aantal reservisten – burgers die op afroep beschikbaar zijn voor militaire inzet. In crisistijd of bij extra behoefte aan mankracht kunnen zij snel worden ingezet.
Momenteel is het lastig om voldoende reservisten te vinden, aangezien deelname volledig op vrijwillige basis is. Een herinvoering van de opkomstplicht zou dit kunnen veranderen. Jongeren die onder de dienstplicht vallen, zouden dan automatisch kunnen worden opgenomen in het reservistenbestand, zelfs als ze slechts een korte training volgen.
Dit draagt bij aan het creëren van een flexibele, schaalbare krijgsmacht die snel kan reageren op noodsituaties, internationale conflicten of binnenlandse rampen.
Zweden als inspirerend voorbeeld
Het ministerie van Defensie kijkt nadrukkelijk naar landen waar de dienstplicht in moderne vorm is teruggekeerd. Zweden wordt daarbij vaak genoemd. Daar worden jongeren van 17 jaar verplicht om een uitgebreide vragenlijst in te vullen over hun motivatie, fysieke conditie en bereidheid om te dienen.
Op basis van deze input worden zij geselecteerd voor verdere tests. Wanneer het aantal vrijwillige aanmeldingen onvoldoende blijkt, worden de meest geschikte kandidaten alsnog verplicht om militaire training te volgen. Dit systeem zorgt voor een evenwicht tussen vrijwilligheid en noodzaak.
Zweden verwerkt jaarlijks gegevens van meer dan 110.000 jongeren, waarmee het snel inzicht krijgt in het militaire potentieel onder de bevolking. Voor Nederland zou een vergelijkbare aanpak kunnen helpen om gericht en efficiënt nieuwe mensen te werven.
Vakbonden: ‘Verplichting wordt steeds realistischer’
De vakbonden volgen de ontwikkelingen met grote belangstelling. Jean Debie, vakbondsvertegenwoordiger, sluit een herinvoering van de dienstplicht niet uit: “Als het niet lukt om voldoende mensen vrijwillig te werven, dan rest er uiteindelijk weinig anders dan een verplichting in te stellen.”
Ook Dick Zandee, defensie-analist bij het instituut Clingendael, ondersteunt deze benadering. “De plannen van Defensie zijn begrijpelijk, maar ambitieus. Je krijgt geen verdubbeling van het personeel zonder ingrijpende veranderingen in de wervingsstrategie. Een hernieuwde vorm van dienstplicht kan onderdeel zijn van een structurele oplossing.”
Beide experts benadrukken dat vrijwillige deelname in theorie goed werkt, maar in de praktijk onvoldoende oplevert. De veranderende geopolitieke realiteit – met toenemende spanningen in Europa en daarbuiten – vraagt om een robuustere en toekomstbestendige krijgsmacht.
Jeugd als spil in het nieuwe defensiemodel
Een terugkeer van de opkomstplicht heeft vanzelfsprekend impact op jongeren. Waar generaties sinds 1997 zijn opgegroeid zonder verplicht militair dienstverband, zou een hernieuwde oproep opnieuw van invloed zijn op onderwijstrajecten, loopbaanplanning en de persoonlijke vrijheid van jonge mensen.
Toch groeit ook onder jongeren het besef dat vrijheid en veiligheid geen vanzelfsprekendheden zijn. Diverse peilingen tonen aan dat er toenemende steun is voor tijdelijke militaire of maatschappelijke dienstplicht, mits goed gefaciliteerd en gebalanceerd.
In ruil voor hun inzet zouden jongeren recht kunnen krijgen op vergoedingen, studievoordelen of loopbaankansen binnen Defensie en de overheid. Een goed georganiseerd dienstplichtsysteem zou dan niet alleen bijdragen aan nationale veiligheid, maar ook aan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren.
De politieke dimensie: wat doet Den Haag?
Staatssecretaris Tuinman heeft toegezegd dat de Tweede Kamer binnenkort meer duidelijkheid krijgt over de plannen. In de Kamer zijn de meningen verdeeld. Sommige partijen – zoals de VVD en NSC – staan open voor discussie over de herinvoering van dienstplicht, vooral in de context van de Europese veiligheidssituatie.
Andere partijen – waaronder D66 en GroenLinks-PvdA – pleiten voor een vrijwillige of maatschappelijke variant, waarbij jongeren ook in andere sectoren kunnen bijdragen aan het algemeen belang.
Wat het definitieve beleid ook wordt, duidelijk is dat Den Haag voor een cruciale keuze staat. De ambitie om 200.000 mensen binnen Defensie actief te krijgen is groot, maar vraagt om breed draagvlak en zorgvuldige uitvoering.
Publieke opinie: verdeeld maar groeiend begrip
Onder de Nederlandse bevolking is de discussie over de terugkeer van de dienstplicht al langer gaande. Waar eerder veel weerstand was tegen verplichte militaire inzet, is de publieke opinie aan het verschuiven. De oorlog in Oekraïne, cyberdreigingen en de groeiende internationale instabiliteit zorgen voor meer begrip voor maatregelen die veiligheid garanderen.
Peilingen tonen dat met name ouderen en ouders van jonge kinderen positief staan tegenover tijdelijke dienstplicht, mits deze goed is georganiseerd en eerlijk wordt toegepast. Ook de mogelijkheid om te kiezen tussen militaire en maatschappelijke inzet wordt als positief ervaren.
Integratie met maatschappelijke diensttijd?
Een andere optie die wordt overwogen, is de koppeling van militaire opkomstplicht aan de bestaande Maatschappelijke Diensttijd (MDT). Jongeren kunnen dan kiezen tussen een periode bij Defensie of inzet bij maatschappelijke organisaties. Dit systeem biedt meer flexibiliteit en sluit aan bij moderne idealen van persoonlijke keuzevrijheid en maatschappelijke betrokkenheid.
In dat scenario wordt de nadruk gelegd op inzetbaarheid, verantwoordelijkheid en solidariteit – kernwaarden die zowel binnen als buiten het leger van onschatbare waarde zijn.
Nu ineens haast? Was de afgelopen jaren toch allemaal niet nodig?
Met alle beschikbare technologie lijkt het mij overbodig zoveel mensen nodig te hebben. Succes met werven, ik ga ff een visje vangen.— Boskodium (@Gewoonbos) March 25, 2025
Conclusie: toekomst van Defensie vraagt om durf en visie
De roep om een sterkere krijgsmacht is actueler dan ooit. Met een ambitie om uit te breiden naar 200.000 militairen en ondersteunende medewerkers staat Nederland aan de vooravond van een ingrijpende beslissing. De herinvoering van de dienstplicht – al dan niet in aangepaste vorm – ligt nadrukkelijk op tafel.
Wat nu nog klinkt als een drastische maatregel, zou binnenkort realiteit kunnen worden. Met voorbeelden uit het buitenland, steun van experts en een veranderende maatschappelijke houding, lijkt Nederland klaar voor een nieuw hoofdstuk in haar defensiebeleid.
Of jongeren straks weer verplicht worden zich te melden bij de kazerne, of juist kunnen kiezen tussen militaire of maatschappelijke inzet, zal de komende maanden duidelijk worden. Wat vaststaat: de tijd van vrijblijvendheid lijkt voorbij, en het bouwen aan een weerbare samenleving begint bij investeren in mensen – jong en oud.
Angela de Jong reageert fel op vrijspraak Marco Borsato: “Ik zet zijn muziek niet meer op”
De vrijspraak van Marco Borsato heeft in heel Nederland een golf aan reacties veroorzaakt. Waar sommigen opgelucht ademhaalden, klonken er ook veel kritische geluiden. Een van de meest uitgesproken reacties kwam van Angela de Jong, die in RTL Tonight uitgebreid stilstond bij de uitspraak én bij haar persoonlijke gevoel bij de zaak.
De Jong, die de laatste tijd opvallend vaak aanschuift bij het programma, gebruikte de studio opnieuw als plek om haar scherpe analyses en stevige standpunten te delen. Dat is opvallend, omdat ze RTL Tonight in eerdere jaren juist geregeld kritisch beoordeelde in haar columns. Toch lijkt ze in deze fase de talkshow bewust te gebruiken om haar visie op gevoelige maatschappelijke thema’s te duiden.
“Geen bewijs, maar dat maakt het niet minder pijnlijk”
Angela de Jong opende haar betoog met een duidelijke nuancering: zij respecteert de uitspraak en het functioneren van de Nederlandse rechtsstaat.
“Natuurlijk, we hebben een rechtsstaat en die functioneert,” zei ze. “Dat moeten we altijd vooropstellen.”
Maar onmiddellijk daarna maakte ze duidelijk dat het juridische oordeel volgens haar niet betekent dat de zaak emotioneel of moreel ineens eenvoudig wordt.
Ze wijst op een bredere zorg die zij al langer heeft: slacht0ffers van grensoverschrijdend gedrag lopen vaak vast in het juridische systeem.
“Uiteindelijk is het netto uitlekgewicht dat je als vermeend slacht0ffer, man of vrouw, altijd aan het kortste eind trekt. Je hebt gewoon geen poot om op te staan.”
De Jong benadrukt dat dit probleem niet uniek is voor deze zaak, maar structureel is binnen situaties waarin bewijs ontbreekt.
Volgens haar komen veel incidenten voor in omstandigheden waar geen getuigen aanwezig zijn en waar communicatie via berichten of mondeling contact plaatsvindt.
“Het komt altijd neer op jouw woord tegen dat van de ander,” stelt ze. Dat maakt de drempel voor slacht0ffers hoog, en de kans op juridische erkenning laag.
“De verklaring ging door merg en been”
De opiniedeskundige verwijst vervolgens naar de inhoud van de aangifte en de verklaring van de aangeefster, die tijdens de rechtszaak voorgelezen werd.
“Het ging door merg en been, vond ik,” zegt ze.
Volgens Angela legde de jonge vrouw helder, consistent en indringend uit welke emotionele gevolgen grensoverschrijdend gedrag kan hebben.
“Ze legt precies uit wat een slacht0ffer van zulk gedrag allemaal doormaakt. Die schaamte, dat schuldgevoel, die angst… dat kwam allemaal heel dichtbij.”
De Jong benadrukt dat een vrijspraak níet automatisch betekent dat iemand fantasie heeft, overdrijft of niets heeft meegemaakt.
“Zij wilde erkenning,” zegt Angela, “en ze staat nu weer met lege handen.”
Hoewel de uitspraak juridisch gezien helder is, laat ze zien dat morele en emotionele perspectieven veel ingewikkelder kunnen zijn.
Muziek van Borsato? “Voor mij niet meer”
Toen presentator Humberto Tan haar vroeg of zij na de vrijspraak nog naar de muziek van Marco Borsato kan luisteren, kwam er geen moment van twijfel.
“Nee.”
Ze licht haar antwoord toe met een duidelijke persoonlijke grens.
“Hij is vrijgesproken voor ontucht,” zegt ze, “maar alles wat hij wél heeft toegegeven over wat zich in dat gezin heeft afgespeeld, én de appjes die gestuurd werden door een man van vijftig naar een meisje van zestien of zeventien… dat vond ik echt om te kotsen.”
Ze zegt erbij dat ze jarenlang met plezier naar zijn muziek luisterde, maar dat haar gevoel nu veranderd is.
“Hoe leuk ik zijn muziek ook vind, ik zal het zelf niet meer opzetten.”
Het is een persoonlijk besluit, maar wel een dat past bij Angela’s rol: iemand die haar mening niet alleen vormt, maar ook uitspreekt, ook als die meningen kritiek oproepen.
Een bredere discussie over grensoverschrijdend gedrag
Wat Angela de Jong zegt, gaat verder dan één zaak of één artiest. Ze spreekt een bredere zorg uit die al jaren door de entertainmentwereld en de media zweeft.
De afgelopen jaren kwamen er meerdere dossiers aan het licht waarbij meldingen van ongewenst gedrag centraal stonden. Elke keer weer laait dezelfde discussie op:
-
Hoe bewijs je iets dat vaak achter gesloten deuren gebeurt?
-
Hoe werkt het rechtssysteem in situaties zonder getuigen?
-
Wat betekent een vrijspraak voor het gevoel van slacht0ffers?
-
Hoe scheidt het publiek iemands werk van iemands privégedrag?
Angela de Jong blijft een uitgesproken stem in dat debat. Niet omdat ze zichzelf boven de feiten plaatst, maar omdat ze vanuit haar perspectief spreekt namens een groep mensen die zich herkent in wat vaak verborgen blijft.
Reacties in de studio en daarbuiten
De sfeer tijdens de uitzending was voelbaar gespannen. Humberto Tan luisterde aandachtig en stelde vragen die ruimte boden voor nuance. Co-hosts keken zichtbaar alert toe hoe Angela haar verhaal deed.
Ook op sociale media leidde haar optreden tot duizenden reacties:
-
Sommigen prezen haar voor haar empathie en moed.
-
Anderen vonden dat ze te hard oordeelt over iemand die juridisch onschuldig is verklaard.
-
Weer anderen benadrukten dat beide perspectieven naast elkaar kunnen bestaan: een juridische vrijspraak én moreel ongemak.
In talkshows, podcastfragmenten en opiniestukken keerde haar uitspraak regelmatig terug. Niet alleen omdat zij een bekende naam is, maar vooral omdat haar boodschap aansluit op discussies die al langer spelen rondom machtsdynamiek, vertrouwen en veilige werkomgevingen.
De spanning tussen recht en gevoel
Angela’s woorden herinneren eraan dat het juridische systeem werkt volgens strikte regels, terwijl menselijke emoties veel complexer zijn.
In de rechtszaal draait het om
bewijs.
In het dagelijks leven draait het om vertrouwen, intuïtie en
persoonlijke grenzen.
Daarom kunnen mensen verschillend reageren op dezelfde uitspraak:
-
Voor sommigen betekent een vrijspraak letterlijk: onschuldig.
-
Voor anderen betekent een vrijspraak vooral: niet bewezen.
En in dat grijze gebied vindt Angela haar standpunt.
Een heldere conclusie: respect voor het recht, maar geen ruimte in haar playlist
Angela sluit haar betoog af zoals ze begon: met respect voor de rechterlijke beslissing, maar ook met een scherpe persoonlijke grens.
Voor haar is dit geen kwestie van muziek alleen. Het gaat over waardigheid, bescherming van kwetsbare mensen en de gevoeligheid van situaties waarin machtsverschillen een rol spelen.
“Ik zal het zelf niet meer
opzetten,” zegt ze nog eens.
Niet kwaad, niet schreeuwend, maar vastberaden.
Het gesprek dat daarop volgt, laat zien dat Nederland voorlopig nog niet klaar is met de discussie rond deze zaak — juridisch, emotioneel en maatschappelijk.