Actueel
Nederland wil de terugkeer van dienstplicht om Defensie te versterken
Defensie mikt op krijgsmacht van 200.000: komt de dienstplicht terug?
Het aantal militairen en ondersteunend personeel bij het ministerie van Defensie moet in de komende jaren flink worden uitgebreid. Tijdens een recent overleg tussen vakbonden, werkgevers en werknemers werd duidelijk dat Defensie streeft naar een krijgsmacht van maar liefst 200.000 mensen. Dit ambitieuze doel ligt ver boven het eerder genoemde streven van 100.000 medewerkers en dwingt beleidsmakers tot het heroverwegen van ingrijpende maatregelen, waaronder het opnieuw activeren van de opkomstplicht – de Nederlandse vorm van dienstplicht.
Dienstplicht: van opschorting naar heroverweging
Hoewel veel mensen denken dat de dienstplicht in Nederland is afgeschaft, is dat formeel niet het geval. De opkomstplicht werd in 1997 opgeschort, wat betekent dat jongeren sindsdien niet langer verplicht zijn zich te melden voor militaire dienst. In de wet staat de plicht echter nog steeds vermeld, en in theorie kan deze op elk moment opnieuw worden geactiveerd.
Nu de krijgsmacht kampt met een structureel tekort aan personeel en de internationale spanningen toenemen, overweegt het ministerie serieus om de dienstplicht opnieuw in te voeren. Staatssecretaris Tuinman kondigde aan dat er binnenkort een brief naar de Tweede Kamer wordt gestuurd waarin de plannen nader worden toegelicht.
Reservisten cruciaal in personeelsstrategie
De ambitie van Defensie stopt niet bij het aannemen van extra beroepsmilitairen. Een belangrijk onderdeel van het plan is het fors uitbreiden van het aantal reservisten – burgers die op afroep beschikbaar zijn voor militaire inzet. In crisistijd of bij extra behoefte aan mankracht kunnen zij snel worden ingezet.
Momenteel is het lastig om voldoende reservisten te vinden, aangezien deelname volledig op vrijwillige basis is. Een herinvoering van de opkomstplicht zou dit kunnen veranderen. Jongeren die onder de dienstplicht vallen, zouden dan automatisch kunnen worden opgenomen in het reservistenbestand, zelfs als ze slechts een korte training volgen.
Dit draagt bij aan het creëren van een flexibele, schaalbare krijgsmacht die snel kan reageren op noodsituaties, internationale conflicten of binnenlandse rampen.
Zweden als inspirerend voorbeeld
Het ministerie van Defensie kijkt nadrukkelijk naar landen waar de dienstplicht in moderne vorm is teruggekeerd. Zweden wordt daarbij vaak genoemd. Daar worden jongeren van 17 jaar verplicht om een uitgebreide vragenlijst in te vullen over hun motivatie, fysieke conditie en bereidheid om te dienen.
Op basis van deze input worden zij geselecteerd voor verdere tests. Wanneer het aantal vrijwillige aanmeldingen onvoldoende blijkt, worden de meest geschikte kandidaten alsnog verplicht om militaire training te volgen. Dit systeem zorgt voor een evenwicht tussen vrijwilligheid en noodzaak.
Zweden verwerkt jaarlijks gegevens van meer dan 110.000 jongeren, waarmee het snel inzicht krijgt in het militaire potentieel onder de bevolking. Voor Nederland zou een vergelijkbare aanpak kunnen helpen om gericht en efficiënt nieuwe mensen te werven.
Vakbonden: ‘Verplichting wordt steeds realistischer’
De vakbonden volgen de ontwikkelingen met grote belangstelling. Jean Debie, vakbondsvertegenwoordiger, sluit een herinvoering van de dienstplicht niet uit: “Als het niet lukt om voldoende mensen vrijwillig te werven, dan rest er uiteindelijk weinig anders dan een verplichting in te stellen.”
Ook Dick Zandee, defensie-analist bij het instituut Clingendael, ondersteunt deze benadering. “De plannen van Defensie zijn begrijpelijk, maar ambitieus. Je krijgt geen verdubbeling van het personeel zonder ingrijpende veranderingen in de wervingsstrategie. Een hernieuwde vorm van dienstplicht kan onderdeel zijn van een structurele oplossing.”
Beide experts benadrukken dat vrijwillige deelname in theorie goed werkt, maar in de praktijk onvoldoende oplevert. De veranderende geopolitieke realiteit – met toenemende spanningen in Europa en daarbuiten – vraagt om een robuustere en toekomstbestendige krijgsmacht.
Jeugd als spil in het nieuwe defensiemodel
Een terugkeer van de opkomstplicht heeft vanzelfsprekend impact op jongeren. Waar generaties sinds 1997 zijn opgegroeid zonder verplicht militair dienstverband, zou een hernieuwde oproep opnieuw van invloed zijn op onderwijstrajecten, loopbaanplanning en de persoonlijke vrijheid van jonge mensen.
Toch groeit ook onder jongeren het besef dat vrijheid en veiligheid geen vanzelfsprekendheden zijn. Diverse peilingen tonen aan dat er toenemende steun is voor tijdelijke militaire of maatschappelijke dienstplicht, mits goed gefaciliteerd en gebalanceerd.
In ruil voor hun inzet zouden jongeren recht kunnen krijgen op vergoedingen, studievoordelen of loopbaankansen binnen Defensie en de overheid. Een goed georganiseerd dienstplichtsysteem zou dan niet alleen bijdragen aan nationale veiligheid, maar ook aan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren.
De politieke dimensie: wat doet Den Haag?
Staatssecretaris Tuinman heeft toegezegd dat de Tweede Kamer binnenkort meer duidelijkheid krijgt over de plannen. In de Kamer zijn de meningen verdeeld. Sommige partijen – zoals de VVD en NSC – staan open voor discussie over de herinvoering van dienstplicht, vooral in de context van de Europese veiligheidssituatie.
Andere partijen – waaronder D66 en GroenLinks-PvdA – pleiten voor een vrijwillige of maatschappelijke variant, waarbij jongeren ook in andere sectoren kunnen bijdragen aan het algemeen belang.
Wat het definitieve beleid ook wordt, duidelijk is dat Den Haag voor een cruciale keuze staat. De ambitie om 200.000 mensen binnen Defensie actief te krijgen is groot, maar vraagt om breed draagvlak en zorgvuldige uitvoering.
Publieke opinie: verdeeld maar groeiend begrip
Onder de Nederlandse bevolking is de discussie over de terugkeer van de dienstplicht al langer gaande. Waar eerder veel weerstand was tegen verplichte militaire inzet, is de publieke opinie aan het verschuiven. De oorlog in Oekraïne, cyberdreigingen en de groeiende internationale instabiliteit zorgen voor meer begrip voor maatregelen die veiligheid garanderen.
Peilingen tonen dat met name ouderen en ouders van jonge kinderen positief staan tegenover tijdelijke dienstplicht, mits deze goed is georganiseerd en eerlijk wordt toegepast. Ook de mogelijkheid om te kiezen tussen militaire en maatschappelijke inzet wordt als positief ervaren.
Integratie met maatschappelijke diensttijd?
Een andere optie die wordt overwogen, is de koppeling van militaire opkomstplicht aan de bestaande Maatschappelijke Diensttijd (MDT). Jongeren kunnen dan kiezen tussen een periode bij Defensie of inzet bij maatschappelijke organisaties. Dit systeem biedt meer flexibiliteit en sluit aan bij moderne idealen van persoonlijke keuzevrijheid en maatschappelijke betrokkenheid.
In dat scenario wordt de nadruk gelegd op inzetbaarheid, verantwoordelijkheid en solidariteit – kernwaarden die zowel binnen als buiten het leger van onschatbare waarde zijn.
Nu ineens haast? Was de afgelopen jaren toch allemaal niet nodig?
Met alle beschikbare technologie lijkt het mij overbodig zoveel mensen nodig te hebben. Succes met werven, ik ga ff een visje vangen.— Boskodium (@Gewoonbos) March 25, 2025
Conclusie: toekomst van Defensie vraagt om durf en visie
De roep om een sterkere krijgsmacht is actueler dan ooit. Met een ambitie om uit te breiden naar 200.000 militairen en ondersteunende medewerkers staat Nederland aan de vooravond van een ingrijpende beslissing. De herinvoering van de dienstplicht – al dan niet in aangepaste vorm – ligt nadrukkelijk op tafel.
Wat nu nog klinkt als een drastische maatregel, zou binnenkort realiteit kunnen worden. Met voorbeelden uit het buitenland, steun van experts en een veranderende maatschappelijke houding, lijkt Nederland klaar voor een nieuw hoofdstuk in haar defensiebeleid.
Of jongeren straks weer verplicht worden zich te melden bij de kazerne, of juist kunnen kiezen tussen militaire of maatschappelijke inzet, zal de komende maanden duidelijk worden. Wat vaststaat: de tijd van vrijblijvendheid lijkt voorbij, en het bouwen aan een weerbare samenleving begint bij investeren in mensen – jong en oud.
Ruben Van Gucht beleeft momenteel een van de meest turbulente periodes uit zijn carrière. De sportjournalist en presentator, jarenlang een vaste waarde op televisie, ligt de afgelopen weken onder een vergrootglas. Zowel bij de openbare omroep VRT als bij commerciële zender VTM kwam zijn naam nadrukkelijk voorbij in berichtgeving die weinig met sport te maken heeft, maar alles met gedrag, werkafspraken en professionele verhoudingen.
Onrust achter de schermen bij de VRT
Binnen de VRT zou er al enige tijd onvrede bestaan over de manier waarop Van Gucht functioneerde. Volgens verschillende bronnen werd hij meerdere keren aangesproken op afspraken die niet werden nagekomen. Het zou daarbij gaan om te laat verschijnen, gebrekkige communicatie en situaties waarin collega’s zich niet serieus genomen voelden. Dat soort signalen bleef niet zonder gevolgen.
Voorlopig is besloten dat Ruben Van Gucht niet langer te zien zal zijn in de sportitems van de VRT-journaals. Dat besluit kwam voor veel kijkers als een verrassing, omdat hij jarenlang een vertrouwd gezicht was bij grote sportmomenten. Intern wordt benadrukt dat het om een tijdelijke maatregel gaat, bedoeld om de rust te laten terugkeren en ruimte te creëren voor evaluatie.
De VRT staat bekend om haar strikte professionele cultuur, waarin samenwerking en betrouwbaarheid zwaar wegen. Wanneer die onder druk komen te staan, wordt er snel ingegrepen. Dat maakt de situatie rond Van Gucht extra beladen: het gaat niet om inhoudelijke kwaliteit, maar om houding en gedrag binnen een team.
Tegelijkertijd exit bij VTM
Alsof de spanningen bij de VRT nog niet genoeg waren, kreeg Van Gucht ook bij VTM te maken met een opvallende wending. Hij maakte deel uit van het populaire programma De Verraders, een spel waarin strategie, vertrouwen en groepsdynamiek centraal staan. Juist in dat format, waar sociale interactie cruciaal is, werd hij voortijdig uit het programma gehaald.
Over de exacte reden van zijn vertrek werd weinig officieel gecommuniceerd. Wel is duidelijk dat zijn deelname vroegtijdig eindigde, wat opnieuw leidde tot speculaties op sociale media en in de pers. Voor Van Gucht betekende dit dat hij op korte tijd op twee fronten negatief in het nieuws kwam, iets wat zelden zonder impact blijft.
Reactie via sociale media
Na alle berichtgeving besloot Ruben Van Gucht zelf te reageren via Instagram. In een bericht probeerde hij zijn kant van het verhaal te belichten. Hij gaf aan dat hij zich niet herkende in sommige beschuldigingen en benadrukte dat hij altijd met passie en inzet heeft gewerkt. Zijn boodschap was duidelijk bedoeld om nuance aan te brengen en te laten zien dat er meer speelt dan wat er in korte nieuwsberichten verschijnt.
Onder dat bericht verschenen honderden reacties. Veel daarvan waren kritisch, maar er klonk ook steun. Opvallend was de reactie van Niels, die onder Van Guchts post schreef: “Vakman en lieve kerel. Punt.” Die korte maar krachtige steunbetuiging viel op, juist omdat ze contrasteerde met de negatieve toon die elders te lezen was.
Verdeelde reacties uit het vak
De situatie rond Van Gucht laat zien hoe verdeeld de meningen zijn. Aan de ene kant staan collega’s en insiders die wijzen op professionele standaarden en het belang van betrouwbaarheid binnen redacties. Aan de andere kant zijn er mensen die hem verdedigen en benadrukken dat één lastige periode niet een hele loopbaan zou mogen overschaduwen.
Van Gucht bouwde door de jaren heen een stevige reputatie op als sportjournalist. Hij stond bekend om zijn vlotte stijl, directe vragen en sterke aanwezigheid voor de camera. Voor veel kijkers is hij nog steeds onlosmakelijk verbonden met grote sportmomenten, interviews en analyses. Juist daarom komt het nieuws hard aan bij zijn achterban.
Werkdruk en zichtbaarheid
De affaire werpt ook een bredere vraag op over werkdruk en zichtbaarheid in de mediawereld. Televisiejournalisten opereren onder hoge druk, met strakke deadlines, publieke aandacht en weinig ruimte voor fouten. Wanneer spanning oploopt, kan dat doorsijpelen in gedrag en communicatie. Dat maakt het vak intens, maar ook kwetsbaar.
Binnen grote omroepen wordt steeds vaker gekeken naar balans, mentale gezondheid en teamdynamiek. Het geval Van Gucht past in een bredere discussie over hoe omroepen omgaan met signalen van disfunctioneren, en waar de grens ligt tussen menselijk falen en professioneel tekortschieten.
Tijd voor reflectie
Voor Ruben Van Gucht zelf lijkt deze periode vooral een moment van pas op de plaats. Door voorlopig niet op het scherm te verschijnen bij de VRT en zijn exit bij VTM, ontstaat er ruimte om afstand te nemen en te reflecteren. Of dat leidt tot een snelle terugkeer, of juist tot een heroriëntatie, is nog onduidelijk.
Wat vaststaat, is dat mediacarrières zelden lineair verlopen. Veel bekende gezichten kennen pieken en dalen, momenten van succes én van kritiek. Hoe iemand met zo’n dal omgaat, bepaalt vaak hoe het vervolg eruitziet. Openheid, zelfreflectie en het herstellen van vertrouwen spelen daarin een sleutelrol.
Blik op de toekomst
Of en wanneer Ruben Van Gucht terugkeert op televisie, is voorlopig de grote vraag. De VRT heeft aangegeven dat het om een tijdelijke maatregel gaat, maar verbindt daar geen concrete termijn aan. Bij VTM is zijn avontuur bij De Verraders in ieder geval afgesloten.
Ondertussen blijft zijn naam onderwerp van gesprek. Niet alleen vanwege de concrete gebeurtenissen, maar ook omdat ze raken aan bredere thema’s als professionaliteit, samenwerking en publieke perceptie. Voor Van Gucht ligt er nu de uitdaging om te laten zien hoe hij met kritiek omgaat en welke lessen hij hieruit meeneemt.
Wat deze episode vooral duidelijk maakt, is hoe snel het beeld rond een mediapersoonlijkheid kan kantelen. In een tijdperk waarin elk detail wordt uitvergroot, is vertrouwen kwetsbaar, maar ook herstel mogelijk. De komende maanden zullen uitwijzen welke richting Ruben Van Gucht inslaat en hoe zijn verhaal zich verder ontwikkelt.
