Actueel
Deze zes bekende winkelketens nemen geen contant geld meer aan
De opkomst van een cashloze samenleving: voordelen en uitdagingen
In steeds meer landen en sectoren verdwijnen contante betalingen. Wat ooit de standaard was, wordt nu snel vervangen door digitale betaalmethoden zoals pinpassen, Apple Pay en Google Pay. Winkels, restaurants en zelfs supermarkten maken de keuze om geen contant geld meer te accepteren, wat leidt tot een discussie over de voor- en nadelen van een cashloze samenleving.
Steeds meer bedrijven zonder contant geld
In het Verenigd Koninkrijk groeit het aantal winkels en restaurants dat geen contante betalingen meer accepteert. De krant Daily Express meldt dat bekende ketens overstappen op volledig digitale betalingen.
Een voorbeeld hiervan is de restaurantketen Zizzi, die cashloos werken promoot omdat het volgens hen het betaalproces versnelt en de veiligheid voor zowel klanten als personeel vergroot. Ook Gail’s Bakery stelt dat het afschaffen van contant geld helpt bij het verlagen van de CO2-uitstoot, doordat er geen fysiek geld meer vervoerd hoeft te worden.
Niet alleen horecabedrijven kiezen voor digitale betalingen. De supermarktketen Asda heeft in bijna 270 tankstations geen contante betalingen meer. Dit besluit is ingegeven door het feit dat meer dan 90% van de klanten al met pinpas of contactloos betaalde. Ook Tesco heeft contante betalingen in 40 van haar cafés stopgezet, waardoor klanten uitsluitend digitaal kunnen afrekenen.
Sainsbury’s is nog niet volledig overgestapt op een cashloos systeem, maar steeds meer van hun winkels accepteren geen contant geld meer. Het lijkt erop dat grote ketens steeds vaker kiezen voor een cashloze toekomst, waarbij efficiëntie en veiligheid de voornaamste redenen zijn.
De keerzijde van een cashloze samenleving
Hoewel bedrijven de overstap naar digitale betalingen als een positieve ontwikkeling zien, zijn er ook veel mensen die hier bezorgd over zijn. Vooral kwetsbare groepen worden benadeeld door het verdwijnen van contante betalingen.
Problemen voor ouderen en mensen met een laag inkomen
Veel ouderen en mensen met een laag inkomen vertrouwen nog op contant geld. Voor hen is digitale betaling geen vanzelfsprekendheid. Ze beschikken soms niet over een smartphone of hebben moeite met het gebruik van digitale betaalmethoden. Dit betekent dat ze mogelijk uitgesloten worden van bepaalde winkels en diensten die alleen nog digitale betalingen accepteren.
Daarnaast zijn er mensen die contant geld gebruiken om hun uitgaven beter te beheren. Fysiek geld maakt het gemakkelijker om overzicht te houden over je budget, terwijl digitale betalingen kunnen leiden tot onbewuste uitgaven. Zonder cash kunnen mensen sneller hun financiën uit het oog verliezen, wat kan resulteren in schulden of onverwachte kosten.
Misverstanden over de wetgeving
Veel mensen gaan ervan uit dat winkels wettelijk verplicht zijn om contant geld te accepteren. Ze redeneren dat munten en biljetten officieel als wettig betaalmiddel gelden en daarom overal gebruikt moeten kunnen worden. In werkelijkheid ligt dit anders.
De Bank of England legt uit dat de term ‘wettig betaalmiddel’ betekent dat een schuld ermee kan worden afbetaald, maar dat winkels zelf mogen bepalen welke betaalmethoden ze accepteren. Dit betekent dat een winkel of restaurant legaal kan weigeren om contant geld aan te nemen en volledig cashloos kan werken.
Risico’s van een volledig digitale betaalwereld
Hoewel contactloos betalen voor veel mensen handig is, brengt een wereld zonder contant geld ook risico’s met zich mee.
Kwetsbaarheid voor cybercriminaliteit en storingen
Digitale betalingen zijn afhankelijk van technologie, en technologie kan falen. Cyberaanvallen, technische storingen of netwerkproblemen kunnen ertoe leiden dat mensen plotseling geen toegang meer hebben tot hun geld. Een recente storing bij een grote bank in het Verenigd Koninkrijk zorgde ervoor dat klanten tijdelijk geen betalingen konden doen, wat grote problemen veroorzaakte voor mensen die geen contant geld bij zich hadden.
Daarnaast brengt een volledig digitaal betaalsysteem het risico van cybercriminaliteit met zich mee. Hackers kunnen systemen aanvallen en gevoelige informatie stelen, wat kan leiden tot financiële schade voor consumenten en bedrijven.
Privacy en controle over geld
Een ander punt van zorg is de privacy. Contant geld biedt anonimiteit, terwijl digitale betalingen geregistreerd worden en gevolgd kunnen worden. Dit roept vragen op over de controle die banken, overheden en bedrijven hebben over het geld van burgers.
In sommige landen wordt gevreesd dat de overstap naar een cashloze samenleving de deur opent naar financiële surveillance en dat mensen steeds minder controle hebben over hoe en wanneer ze hun geld kunnen gebruiken. Ook wordt er gediscussieerd over de invloed van banken en betalingsverwerkers die transacties kunnen blokkeren of gebruikers kunnen uitsluiten van financiële diensten.
Een gebalanceerde toekomst: ruimte voor contant geld en digitale betalingen
Hoewel de trend richting digitale betalingen onmiskenbaar is, zijn er nog steeds argumenten om contant geld te behouden als een optie. Overheden en bedrijven moeten overwegen hoe ze de overgang naar een cashloze samenleving zo inclusief mogelijk kunnen maken, zodat niemand wordt uitgesloten van essentiële diensten.
Mogelijke oplossingen kunnen zijn:
- Het wettelijk verplichten van winkels om contant geld als een betaalmiddel te blijven accepteren.
- Het aanbieden van educatieprogramma’s om mensen te helpen bij de overstap naar digitale betalingen.
- Het ontwikkelen van alternatieve digitale betaalopties voor mensen die geen bankrekening hebben.
Daarnaast kunnen hybride betaalmodellen worden onderzocht, waarbij klanten de keuze hebben tussen contante en digitale betalingen, zonder dat er een groep wordt benadeeld.
Conclusie
De overstap naar een cashloze samenleving heeft zowel voordelen als nadelen. Aan de ene kant leidt het tot snellere en veiligere transacties en kan het zelfs milieuvriendelijker zijn. Aan de andere kant brengt het risico’s met zich mee voor kwetsbare groepen en maakt het de samenleving afhankelijker van technologie.
De toekomst lijkt duidelijk: digitale betalingen zullen blijven groeien en steeds meer bedrijven zullen contant geld afschaffen. Toch is het belangrijk dat er oplossingen worden gevonden voor mensen die nog steeds afhankelijk zijn van cash. Alleen op die manier kan een cashloze samenleving echt inclusief en toegankelijk zijn voor iedereen.
Enschede verbiedt als eerste Nederlandse stad fatbikes in de binnenstad: “Onveilig, gevaarlijk en vaak opgevoerd”
Waar de landelijke politiek nog twijfelt over regelgeving rond fatbikes, neemt de gemeente Enschede het voortouw. De stad voert per 1 januari 2026 een verbod in op het gebruik van fatbikes in de binnenstad. De beslissing is het gevolg van toenemende zorgen over verkeersveiligheid, overlast en het gedrag van veelal jonge bestuurders.
Fatbike-overlast: van hip naar hinderlijk
Fatbikes zijn in korte tijd enorm populair geworden onder jongeren. De stoere e-bikes met brede banden en krachtige motoren zijn niet alleen opvallend, maar ook vaak opgevoerd. Waar ze oorspronkelijk bedoeld zijn voor off-road gebruik in bijvoorbeeld zand of sneeuw, rijden ze tegenwoordig massaal op stoepen, fietspaden en winkelstraten – met snelheden die kunnen oplopen tot boven de 40 kilometer per uur.
In Enschede leidde dit tot een groeiend aantal klachten van burgers en ondernemers. Bewoners voelen zich niet langer veilig in het centrum, en winkeliers spreken van “asociaal gedrag en gevaarlijke verkeerssituaties”. De gemeenteraad vond het genoeg geweest en nam een historisch besluit: een verbod op fatbikes in het hart van de stad.
Waarom Enschede ingrijpt
De motie voor het verbod kwam van Rachel Denneboom, fractievoorzitter van de VVD in Enschede. Zij kreeg bijval van partijen als Volt, CDA en Burgerbelangen Enschede. “Fatbikes zien eruit als fietsen, maar gedragen zich als scooters,” aldus Denneboom. “De snelheid is vaak te hoog, de controle ontbreekt en de bestuurders zijn vaak erg jong.”
Het voorstel werd met een meerderheid aangenomen. Het verbod zal worden opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), waarin nu al staat dat scooters verboden zijn in het centrum. Volgens Denneboom is het een logische volgende stap om ook fatbikes onder die categorie te scharen.
Een scooter vermomd als fiets
“Wat je ziet, is dat deze fatbikes zich net als scooters gedragen: ze racen door voetgangerszones, veroorzaken gevaarlijke situaties en negeren verkeersregels,” licht Denneboom toe. “Alleen hebben ze het uiterlijk van een fiets, waardoor ze lastig te handhaven zijn met de huidige regels.”
Ze vervolgt: “Als het verbod er eenmaal is, kunnen handhavers effectiever optreden. We hebben dat eerder gezien bij het scooterverbod: in het begin was er veel discussie, maar uiteindelijk heeft het geleid tot een rustiger en veiliger stadscentrum.”
Wanneer gaat het fatbikeverbod in?
Het geplande verbod gaat op 1 januari 2026 in. Tot die tijd wordt gewerkt aan de juridische onderbouwing en de aanpassing van de APV. Ook zal de gemeente inzetten op voorlichting en communicatie richting inwoners, scholen en ouders.
De handhaving zal vergelijkbaar zijn met eerdere maatregelen tegen scooters: waarschuwingen in het begin, gevolgd door boetes en mogelijk inbeslagname van voertuigen bij herhaaldelijke overtreding. Er wordt verwacht dat het straatbeeld in de binnenstad van Enschede hierdoor drastisch zal veranderen.
Wethouder: “Geen makkelijke opgave”
Hoewel het voorstel brede steun kreeg, zijn er ook kritische geluiden. Wethouder Marc Teutelink steunde het initiatief, maar benadrukte de complexiteit: “Een juridisch waterdicht verbod op fatbikes is niet eenvoudig. Dit plan is vooral een aanzet tot verdere analyse van de verkeersveiligheid.”
Hij wees erop dat landelijke regelgeving wenselijk is, maar zolang die uitblijft, wil Enschede lokaal verantwoordelijkheid nemen. “We kunnen niet blijven wachten. De veiligheid van onze inwoners staat voorop.”
Politieke verdeeldheid: niet iedereen is overtuigd
Niet alle raadsleden zijn enthousiast over het verbod. Robin Wessels van GroenLinks noemde het plan “laakbaar” en vergeleek het met “stukken rood vlees voor de bühne in de arena”. Hij betwijfelt of een lokaal verbod juridisch standhoudt en vraagt zich af of er niet effectievere manieren zijn om de overlast aan te pakken.
“Wij willen ook iets doen aan de onveiligheid,” zei Wessels. “Maar dit is niet de manier. Je moet niet alleen verbieden, maar ook investeren in gedragscorrectie, toezicht en technische aanpassingen van voertuigen.”
Enschede als voorbeeld voor andere steden?
Met deze maatregel is Enschede de eerste stad in Nederland die daadwerkelijk een stap verder gaat dan alleen handhaving en voorlichting. De kans is groot dat andere gemeenten het voorbeeld zullen volgen, zeker als blijkt dat het verbod daadwerkelijk effect heeft op verkeersveiligheid en overlast.
Steeds meer steden worstelen namelijk met hetzelfde probleem: jongeren die met hoge snelheid op fatbikes door drukke straten scheuren, zonder verlichting of helm, en vaak op voertuigen die niet meer als reguliere fietsen gezien kunnen worden.
Wat betekent dit voor fatbikegebruikers?
Voor fatbikebezitters die regelmatig in het centrum van Enschede komen, betekent dit verbod dat zij hun vervoermiddel daar straks niet meer mogen gebruiken. Alternatieven zijn fietsenstallingen aan de rand van het centrum, of gebruik van reguliere fietsen die wel aan de regels voldoen.
Het verbod geldt in eerste instantie alleen voor het afgebakende stadscentrum. Of het later wordt uitgebreid naar andere delen van de stad, hangt af van het succes van de maatregel en het aantal overtredingen.
Wat zegt de landelijke politiek?
Op landelijk niveau is er nog altijd veel discussie over de status van fatbikes. Moeten ze worden geclassificeerd als bromfietsen? Moet er een helmplicht komen? Of volstaat betere handhaving?
Ministeries buigen zich momenteel over deze vragen, en er wordt gewerkt aan een aanpassing van de verkeerswetgeving die voertuigen zoals fatbikes beter moet reguleren. Tot die tijd nemen steeds meer gemeenten het heft in eigen handen.
Bekijk de video hieronder:
Conclusie: een duidelijke koerswijziging
Met het verbod op fatbikes in de binnenstad laat Enschede zien dat het veiligheid en leefbaarheid boven gemak en populariteit stelt. Hoewel de maatregel tot discussie leidt, is de boodschap helder: de stad kiest voor een veilig centrum, waarin voetgangers, fietsers en ondernemers zich prettig voelen.
Of dit initiatief navolging krijgt in andere steden, zal de komende jaren blijken. Maar duidelijk is dat de maat vol is: fatbikes zijn welkom, maar alleen als ze verantwoord worden gebruikt.