Kritiek op ‘Uit de Schulden’ met John Williams laait op: “Waar ligt de grens?”

John Williams staat al jaren bekend als de empathische presentator die zich inzet voor mensen in moeilijke situaties. Met programma’s als Help, Mijn Man Is Klusser! en Een dubbeltje op zijn kant won hij harten en prijzen. Maar nu is hij verwikkeld geraakt in een mediastorm die vragen oproept over ethiek, privacy en de grens van televisie als hulpplatform. Zijn nieuwste programma Uit de Schulden, dat sinds kort op RTL te zien is, ligt hevig onder vuur na een uitzending waarin de kwetsbaarheid van een deelnemer centraal stond – misschien wel té centraal.

Het concept van het programma

Uit de Schulden volgt mensen die financieel in zwaar weer zijn beland en hulp zoeken om weer grip op hun leven te krijgen. Met John Williams als gastheer en een team van experts wordt geprobeerd de financiële situatie van deelnemers in kaart te brengen en oplossingen aan te dragen. De bedoeling: een baken van hoop bieden voor kijkers én deelnemers. Maar in de aflevering waarin de 36-jarige Kevin zijn verhaal vertelt, sloeg die intentie volgens velen om in het tegenovergestelde: onbedoelde publieke vernedering.

Kevin wil stoppen, maar de camera blijft draaien

Kevin, die in de uitzending expliciet niet in beeld wil vanwege zijn schaamte, doet toch zijn verhaal. Al snel blijkt dat de jonge man niet alleen met financiële zorgen worstelt, maar ook mentaal diep zit. Hij heeft openlijk aangegeven dat hij in een depressie verkeert en aangeeft niet langer mee te willen doen aan de opnames.

Wat volgt, is pijnlijk voor veel kijkers. In plaats van de wens van Kevin te respecteren, besluiten John Williams en het camerapersoneel alsnog bij hem thuis aan te bellen. Terwijl de camera draait, laat Kevin duidelijk weten dat hij er op dat moment niet klaar voor is: “We zouden het dolgraag willen, maar we zijn nu nog niet in staat om het proces aan te gaan. Het is tijd voor rust, want we zijn bang dat we onszelf voorbijlopen.”

“RTL moet zich kapot schamen”

De scène leidde tot onmiddellijke verontwaardiging op sociale media. Maar de meest felle kritiek kwam van tv-analist en voormalig zenderbaas Tina Nijkamp. Op haar populaire Instagramkanaal haalt zij hard uit naar RTL en John Williams. “Waarom zou John Williams de wijsheid in pacht hebben om mensen op beeld te helpen? Is hij opgeleid psycholoog? Wat zijn de waarborgen? Waarom is deze aflevering überhaupt uitgezonden?”

Volgens Nijkamp gaat het hier niet meer om hulp, maar om exploitatie van kwetsbaarheid. Ze schrijft: “RTL moet zich kapot schamen. Dit is geen hulptelevisie, dit is het overschrijden van een morele grens die je als programmamaker niet zou mogen passeren.”

De stilte bij RTL

Wat het extra wrang maakt voor veel kijkers, is dat RTL vooralsnog geen publiek commentaar heeft geleverd op de ophef. Noch John Williams, noch Peter van der Vorst – verantwoordelijk voor de programmatische keuzes bij de zender – heeft een reactie gegeven. Dat steekt, zeker omdat het programma wordt gepresenteerd als een warmhartig initiatief.

Veel mensen vragen zich af waarom er geen onafhankelijke begeleiding zichtbaar is tijdens de opnames. Is er psychologische hulp beschikbaar? Worden deelnemers ook na afloop nog begeleid? Of houdt de zorg op zodra de aftiteling in beeld komt?

Televisie versus verantwoordelijkheid

Het incident met Kevin roept bredere vragen op over reality-televisie waarin kwetsbare mensen centraal staan. Wanneer wordt hulp zendtijd? En wanneer verandert die zendtijd in uitbuiting?

Televisie is per definitie een medium dat draait om zichtbaarheid, impact en emoties. Maar wanneer mensen zélf aangeven die zichtbaarheid niet aan te kunnen, zou dat volgens veel critici boven alle andere belangen moeten staan.

Tina Nijkamp stelt: “Deze jongen gaf letterlijk aan dat hij niet wilde, niet kón. Wat moet er nog gebeuren voordat een redactie besluit de camera neer te leggen?” Ze verwijst naar eerdere situaties in de televisiewereld waarbij kwetsbare mensen centraal stonden en de gevolgen later groot bleken, ook mentaal. “Je speelt niet met levens,” klinkt het onder een van haar posts.

John Williams onder vuur

De kritiek richt zich niet alleen op het programma, maar ook op John Williams zelf. De presentator staat te boek als vriendelijk, meelevend en professioneel, maar krijgt nu het verwijt dat hij te ver is gegaan. “Hij verdient geld aan deze mensen,” stelt Nijkamp. “Hij produceert het programma zelf mee. Dan is het niet alleen presenteren, dan ben je ook verantwoordelijk.”

Voor veel kijkers wringt dat. “We zagen John in de aflevering niet ingrijpen. Sterker nog: hij stond voor de deur terwijl iemand in mentale nood duidelijk ‘nee’ zei. Dat doet pijn om te zien,” aldus een kijker op X (voorheen Twitter).

Mediamensen roeren zich

Ook andere mediamakers en journalisten hebben zich inmiddels uitgesproken. Sommigen benadrukken dat televisie ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft. Een deelnemer die op camera zijn grenzen aangeeft, moet gehoord worden – zeker wanneer het om mentale gezondheid gaat.

Psycholoog en media-adviseur Michel Diercks noemt het in Trouw “een pijnlijk voorbeeld van hoe goede bedoelingen kunnen ontsporen zonder professionele begeleiding.” Volgens hem zouden programma’s als Uit de Schulden alleen gemaakt mogen worden in nauwe samenwerking met zorgprofessionals. “Wat als Kevin geen netwerk had om op terug te vallen? Wat als dit uitloopt op iets ernstigers? Wie neemt dan verantwoordelijkheid?”

Oproep tot reflectie en herziening

De roep om verandering wordt luider. Verschillende kijkers en mediaprofessionals pleiten ervoor dat RTL in gesprek gaat met onafhankelijke instanties om de ethiek van hun programma’s onder de loep te nemen. Daarnaast wordt er gesuggereerd dat er een toezichthouder zou moeten komen voor dit soort realityformats, waarin duidelijke grenzen en gedragsregels worden vastgelegd.

Tina Nijkamp sluit zich hierbij aan en roept RTL op om in elk geval de betreffende aflevering offline te halen en zich publiekelijk te verontschuldigen bij Kevin en zijn familie.

Een les voor de toekomst?

Of het programma Uit de Schulden nu wordt stopgezet of niet, één ding is duidelijk: de discussie die deze aflevering heeft losgemaakt, gaat veel verder dan één incident. Het raakt aan de kern van wat televisie vermag – en waar de grenzen liggen.

Voor John Williams betekent dit wellicht een keerpunt. Niet omdat zijn intenties per se fout waren, maar omdat zelfs goede bedoelingen kunnen uitmonden in pijnlijke uitkomsten als er geen ruimte is voor reflectie en correctie.

En voor RTL betekent dit: luisteren. Naar de kritiek. Naar de kijker. En vooral naar mensen zoals Kevin, die even geen camera nodig hebben, maar rust.

---

🗣 Wat vind jij? Moeten programma’s als Uit de Schulden aan strengere regels worden gebonden? Praat mee via onze Facebookpagina en laat je mening achter – met respect voor elkaar én voor de mensen om wie het gaat.