Actueel
Bewijs uitgelekt: Puntentelling Eurovisie blijkt niet eerlijk verlopen
Onrust over televoting bij Eurovisiesongfestival: Spanje eist helderheid over stemmen voor Israël
De nasleep van het Eurovisiesongfestival 2025 blijft de gemoederen bezighouden. Niet vanwege de uiteindelijke winnaar Oostenrijk, maar vooral door de opmerkelijke verdeling van de publieksstemmen. In Nederland, België én Spanje werd Israël door het publiek beloond met de meeste stemmen – een uitkomst die volgens de Spaanse omroep RTVE vragen oproept. De omroep acht het onwaarschijnlijk dat zoveel Spaanse kijkers massaal achter de Israëlische inzending stonden, en eist nu een officiële controle van de stemgegevens.
De kwestie legt de spanningen tussen RTVE en de organiserende European Broadcasting Union (EBU) opnieuw bloot en werpt vragen op over de transparantie van het televoting-systeem bij Europa’s grootste muziekfestijn.
Israël bovenaan bij het publiek – maar hoe dan?
De Israëlische zangeres Eden Golan, die het nummer Hurricane bracht, wist tijdens de finale van het Eurovisiesongfestival hoge ogen te gooien bij het publiek. In meerdere landen kreeg zij de meeste publieksstemmen, waaronder in Spanje, Nederland en België. Een opvallende uitkomst, gezien de diplomatieke en maatschappelijke discussies die rondom haar deelname speelden.
In Spanje leidde de uitslag tot opgetrokken wenkbrauwen bij omroep RTVE, die de stemmen van de Spaanse kijkers onder de loep wil nemen. Volgens de zender zijn er twijfels over de echtheid van de uitslag: “Het lijkt ons onwaarschijnlijk dat Israël de absolute publieksfavoriet was,” aldus een woordvoerder.
RTVE kondigde aan een audit aan te vragen bij de EBU om volledige transparantie te verkrijgen over de televotes die in Spanje zijn uitgebracht.
Wat is er precies aan de hand?
Volgens gegevens die RTVE inmiddels heeft opgevraagd bij de EBU, zijn er tijdens de finale 142.688 stemmen uitgebracht door het Spaanse publiek. Israël kwam daarbij als winnaar uit de bus. Toch geeft de Spaanse vakjury, die onafhankelijk stemt op basis van muzikale beoordeling, geen enkel punt aan Israël. Die discrepantie doet de wenkbrauwen fronsen bij de nationale omroep.
Opvallend: RTVE kreeg aanvankelijk alleen een lijst met de rangorde van de landen, zonder concrete cijfers over het aantal stemmen per land. Dat gebrek aan detail voedt de roep om helderheid. Morgen zal RTVE formeel een auditverzoek indienen bij de EBU, in de hoop eventuele twijfels weg te nemen.
Ook in andere landen wordt inmiddels gefluisterd over een mogelijke controle van het televoting-proces, al is dat op dit moment nog niet bevestigd. De Spaanse krant El País meldde dat meerdere landen soortgelijke stappen zouden overwegen, vanwege onduidelijkheden in het stemproces.
Achtergrond: politiek gevoelige context
De discussie over de televoting vindt plaats tegen een breder politiek decor. De deelname van Israël aan het Songfestival leidde dit jaar tot uiteenlopende reacties in Europa. In Spanje was die verdeeldheid bijzonder zichtbaar. Tijdens de tweede halve finale besloten de Spaanse commentatoren Tony Aguilar en Julia Varela zich uit te spreken over de situatie in Gaza.
Zij verwezen naar een oproep van RTVE om een debat te voeren over de deelname van Israël en baseerden zich daarbij op informatie van de Verenigde Naties. Deze actie werd niet gewaardeerd door de Israëlische omroep KAN, die vervolgens een klacht indiende bij de EBU.
De organisatie reageerde direct: de EBU waarschuwde commentatoren uit alle deelnemende landen dat politieke statements tijdens de uitzendingen strikt verboden zijn. In de richtlijnen van het Songfestival is vastgelegd dat het evenement neutraal en apolitiek dient te blijven. Een herhaling tijdens de finale zou kunnen leiden tot sancties of boetes.
Waarom stemmen voor Israël verbazen
Dat Israël hoge scores van het publiek ontving, is opvallend, mede omdat er in veel landen protesten waren tegen hun deelname. In Nederland waren er petities, boycots en demonstraties, en ook in Spanje gingen stemmen op om Israël uit te sluiten. In die context voelt de uitkomst van de televoting wrang voor sommige omroepen, kijkers en journalisten.
De Spaanse vakjury stemde op de finaleavond níet voor Israël – het land kreeg van hen geen enkel punt. Dat maakt de tegenstelling met de publieksstem des te groter. En hoewel verschillen tussen jury en publiek vaker voorkomen, zorgt deze specifieke uitslag nu voor een roep om transparantie en herziening.
EBU onder druk: roep om transparantie groeit
De EBU heeft tot nu toe niet inhoudelijk gereageerd op het verzoek om een audit, maar het onderwerp staat duidelijk op de agenda. Vertrouwen in het stemsysteem is essentieel voor de geloofwaardigheid van het Songfestival. Eerdere jaren waren er al discussies over stemblokken, buurvoorkeuren en vermeende beïnvloeding.
Een audit – oftewel een onafhankelijke controle van de uitgebrachte stemmen en de verwerking ervan – zou duidelijkheid moeten geven. Niet om de uitkomst per se te wijzigen, maar om aan te tonen dat het proces eerlijk en technisch correct is verlopen.
Of de EBU bereid is die cijfers te delen met de nationale omroepen, blijft voorlopig onduidelijk. Wellicht wacht men de formele auditverzoeken af, voordat er verdere stappen worden gezet.
Wat betekent dit voor toekomstige edities?
Het Songfestival beweegt zich in een steeds complexer krachtenveld van muziek, cultuur en politiek. De oproep tot meer transparantie in het stemproces – zowel bij de vakjury als bij de televote – zal na deze editie waarschijnlijk sterker klinken dan ooit tevoren.
Of de controverse daadwerkelijk leidt tot aanpassingen in het systeem, is koffiedik kijken. Maar de signalen zijn duidelijk: het publiek en de deelnemende landen willen kunnen vertrouwen op de eerlijkheid van het proces. Niet alleen voor de deelnemers, maar ook voor de geloofwaardigheid van het festival als geheel.
Conclusie: Spanje stelt vragen, EBU zal moeten antwoorden
De reactie van de Spaanse omroep RTVE op de televoting voor Israël laat zien hoe gevoelig de balans tussen muziek en maatschappelijke realiteit kan zijn. Met een formeel auditverzoek op komst, staat de EBU voor een uitdaging: laten zien dat het stemproces waterdicht is – of erkennen dat er ruimte is voor verbetering.
In een tijd waarin publieke opinie, media-aandacht en geopolitiek steeds meer met elkaar verweven raken, is het waarborgen van transparantie geen luxe meer, maar noodzaak.
De komende dagen zullen uitwijzen of het festivalorganiserend comité die verantwoordelijkheid oppakt – of dat de onrust verder oplaait.
