Actueel
Broer Manuëla Kemp bleef weg bij uitvaart van zus Manuëla: Het is wel je zus he!
Iddo Kemp (63), de broer van de onlangs overleden Manuëla Kemp (61), heeft ervoor gekozen om niet aanwezig te zijn bij haar uitvaart. Hoewel hij zijn zus kort voor haar overlijden nog bezocht in het ziekenhuis, voelde hij zich niet op zijn plek tussen de vele bekende Nederlanders die bij de uitvaart aanwezig waren. Een moeilijke keuze, die hij ondanks aandringen van familie uiteindelijk toch maakte.
Twijfels over de uitvaart
Iddo had zijn zus al meer dan twintig jaar niet gezien toen hij haar twee weken geleden op de intensive care bezocht. In de tussentijd had hij een bewogen leven achter de rug, gekenmerkt door drugsverslavingen en zelfs een gevangenisstraf. Hierdoor was het contact met zowel Manuëla als zijn andere zus volledig verwaterd. Achteraf heeft hij daar veel spijt van.
Hoewel hij het belangrijk vond om afscheid van haar te nemen in het ziekenhuis, twijfelde hij over zijn aanwezigheid bij de uitvaart. In een interview met Story sprak hij openlijk over zijn dilemma: “Ik heb niets te zoeken tussen al die succesvolle tv-sterren. Ik denk niet dat ik me tussen hen op mijn gemak voel. (…) Ik twijfel over de uitvaart, al is het wellicht ook mooi om daar allemaal lieve dingen over Manuëla te horen.”
Op het laatste moment niet gegaan
Uiteindelijk heeft Iddo de knoop doorgehakt en besloten om niet naar de crematie te gaan. “Ik ben daar niet naartoe gegaan. Op het laatste moment durfde ik niet. Ik vond dat ik daar niet thuishoorde. Ik wilde niet in het middelpunt van de belangstelling staan. Ik heb dat ook aan Tjerk verteld.”
Zijn broer Tjerk probeerde hem nog over te halen. “Hij vond dat ik me daar niet veel van aan moest trekken en gewoon moest komen. ‘Het is wel jouw zus.’ Maar weet je, ik heb afscheid van Manuëla kunnen nemen in het ziekenhuis. Het was beter voor mijn gemoedsrust niet naar haar crematie te gaan.”
Spijt en gemiste tijd
Hoewel hij fysiek niet aanwezig was bij de uitvaart, heeft Iddo op zijn eigen manier stilgestaan bij het verlies van zijn zus. “Ik heb haar single Slapeloze Nachten gedraaid,” vertelt hij. Dit nummer, dat Manuëla bekendheid gaf, was voor hem een passende manier om haar te herdenken. “Het bracht herinneringen terug aan betere tijden, toen we nog een gezin waren.”
Toch blijft de spijt knagen. “Had ik maar eerder contact met Manuëla of Tjerk gezocht. Erg stom. Dat kunnen we nooit meer terugdraaien.”
De keuze van Iddo om niet aanwezig te zijn bij de uitvaart zal wellicht niet door iedereen begrepen worden, maar voor hem was het de juiste beslissing. Hij heeft op zijn eigen manier afscheid genomen van zijn zus en moet nu leren leven met de gemiste tijd die hij nooit meer kan inhalen.
Familiebanden en verstoorde relaties
De relatie tussen Iddo en zijn zussen was jarenlang moeizaam. Zijn verslavingen en problemen met justitie zorgden ervoor dat hij langzaam maar zeker uit hun leven verdween. “Toen ik in de gevangenis zat, hield ik mezelf voor dat het ooit weer goed zou komen. Maar als je eenmaal zo lang weg bent geweest, is het moeilijk om de draad weer op te pakken.”
Toen Manuëla ziek werd, besefte Iddo dat er weinig tijd over was om het contact te herstellen. “Ik dacht: dit is mijn kans om haar nog te zien, om nog iets goed te maken. Maar twintig jaar afstand kun je niet in een paar minuten overbruggen.” Zijn bezoek aan haar op de intensive care was emotioneel. “Ze lag daar, zo kwetsbaar. Ik wist niet of ze me hoorde, maar ik heb haar verteld dat het me spijt.”
Bekende Nederlanders en ongemak
Eén van de voornaamste redenen waarom Iddo uiteindelijk niet naar de uitvaart ging, was de aanwezigheid van bekende Nederlanders. “Ik had het gevoel dat ik er niet thuishoorde. Dit waren mensen uit haar leven, niet uit het mijne. Ze kenden haar als presentatrice, als zangeres, als publieke figuur. Maar ik kende haar als mijn zus.”
Hij was bang dat zijn aanwezigheid tot ongemakkelijke situaties zou leiden. “Wat moest ik zeggen tegen die mensen? ‘Hoi, ik ben de broer die twintig jaar niet in haar leven was?’ Ik voelde me er gewoon niet prettig bij.”
Hoe verder na het verlies?
Het overlijden van Manuëla heeft Iddo aan het denken gezet. “Ik wil niet nog een keer meemaken dat ik een geliefde verlies en spijt heb dat ik er niet voor ze was.” Hij heeft sindsdien meer contact gezocht met familie en vrienden. “Ik besef nu pas hoe belangrijk die banden zijn.”
Toch blijft het gemis groot. “Ik zal Manuëla nooit meer kunnen spreken. Dat is iets waar ik mee zal moeten leven.” Of hij achteraf toch liever naar de uitvaart was gegaan? “Misschien. Maar ik heb haar op mijn eigen manier herdacht. En ik hoop dat ze dat zou begrijpen.”
Efteling-bezoekers schrikken van stijgende prijzen: “Een dag vol magie, maar ook vol rekenen”
Een dagje Efteling staat voor velen gelijk aan verwondering. Het is de plek waar kinderen sprookjes tot leven zien komen en volwassenen hun zorgen even vergeten. Toch merken steeds meer gezinnen dat dit dagje uit flink in de papieren begint te lopen.
De entreeprijzen zijn de laatste jaren gestegen, maar vooral de horecaprijzen in het park zorgen voor gespreksstof. Van een simpel flesje fris tot een glas wijn — de kosten lopen snel op. Wat ooit een zorgeloze uitstap was, vraagt tegenwoordig om wat meer planning en afweging.
Dorst lessen wordt prijzig
Wie tegenwoordig dorst krijgt in de Efteling, merkt al snel dat een drankje halen een kostbare aangelegenheid is geworden. Een flesje frisdrank zoals cola, sinas of cassis kost in 2025 €4,10.
Ter vergelijking: in 2024 betaalde een bezoeker nog €3,70 voor hetzelfde flesje. Ook populaire varianten als Lipton Ice Tea of de Spa-lijn zijn meegestegen.
Voor gezinnen met kinderen tikt het bedrag extra snel aan. Ook kinderdrankjes zoals Fristi en Chocomel zijn duurder geworden, waardoor een eenvoudig rondje drankjes voor vier personen al snel boven de vijftien euro uitkomt.
“We nemen tegenwoordig zelf pakjes drinken mee,” vertelt een moeder uit Rotterdam. “De kinderen vinden het niet erg, maar het scheelt ons echt een hoop geld over de dag.”
Een glas wijn of biertje? Even nadenken
Ook volwassenen die graag even genieten van een glas wijn of een biertje merken het verschil. Een klein flesje Torres-wijn kost inmiddels bijna zes euro, en ook een blikje bier is een stuk duurder dan voorheen.
Waar alcoholische drankjes vroeger een kleine extra verwennerij waren tijdens het dagje uit, denken veel bezoekers nu twee keer na voordat ze bestellen.
“Een drankje op het terras hoort bij de Efteling-beleving,” zegt een vaste bezoeker. “Maar als je met z’n vieren bent, zit je voor een paar glazen wijn al aan twintig euro. Dan smaakt het toch iets minder ontspannen.”
Statiegeld: kleine bijdrage, groot gebaar
Sinds de invoering van statiegeld in het park in 2023 betaal je bij elk flesje of blikje 15 cent extra. Bezoekers krijgen dat bedrag terug als ze hun verpakking inleveren.
Daarnaast biedt de Efteling een sympathiek alternatief: wie wil, kan het statiegeld doneren aan Villa Pardoes — een organisatie die gezinnen met ernstig zieke kinderen een onbezorgde vakantie in het park bezorgt.
“Het is een mooi initiatief,” zegt een vader die het bedrag liever schenkt. “Het gaat om kleine bedragen, maar samen maakt het verschil.”
Het systeem zorgt niet alleen voor minder zwerfafval, maar geeft bezoekers ook het gevoel dat ze iets bijdragen aan een goed doel.
Maaltijden steeds duurder
Niet alleen drankjes, maar ook eten in het park is duurder geworden. Een frietje met snack kost tegenwoordig al snel tussen de €9 en €12, afhankelijk van waar je bestelt.
Voor gezinnen die meerdere maaltijden kopen, lopen de kosten dus snel op.
“Vroeger haalden we gewoon een frietje tussendoor,” vertelt een stel dat jaarlijks het park bezoekt. “Nu nemen we wat broodjes mee en trakteren we onszelf aan het einde van de dag op iets lekkers. Zo blijft het leuk.”
De stijging past in een bredere trend: horeca en leveranciers kampen met hogere kosten voor personeel, energie en ingrediënten, en dat vertaalt zich in de prijzen voor bezoekers.
Het broodtrommeltje maakt een comeback
Wie door het park wandelt, ziet het steeds vaker: gezinnen die even neerstrijken op een bankje met hun eigen meegebrachte lunch.
Thermosflessen met koffie, fruitbakjes, wraps en boterhammen zijn weer helemaal terug. Niet omdat de kwaliteit in de Efteling tegenvalt, maar omdat het voor veel mensen simpelweg een manier is om het dagje uit betaalbaar te houden.
“De Efteling moedigt dat gelukkig niet af,” zegt een bezoekster uit Tilburg. “Je mag gewoon je eigen eten meenemen. En eerlijk gezegd: een boterham in het Sprookjesbos smaakt net zo goed.”
Toch zijn er ook bezoekers die het jammer vinden dat spontaniteit plaatsmaakt voor rekenen. “Je wil gewoon iets lekkers kopen zonder eerst te moeten bedenken of het binnen je budget past,” aldus een andere bezoeker.
Kwaliteit blijft hoog
Over de kwaliteit van het eten in de Efteling zijn de meningen overigens nog altijd lovend. Van ambachtelijke pannenkoeken in het Polles Keuken tot verse maaltijden bij het Station de Oost: het aanbod is gevarieerd en goed verzorgd.
De parkhoreca blijft een belangrijk onderdeel van de Efteling-beleving. De gerechten worden gepresenteerd met oog voor detail, en de locaties zijn sfeervol ingericht in de kenmerkende sprookjesstijl.
“Je betaalt wat meer, maar het eten is wel lekker en vers,” zegt een bezoeker. “Je ziet dat er aandacht aan besteed is.”
Toch zorgt die kwaliteit ook voor een dilemma: het aanbod is aantrekkelijk, maar niet iedereen kan of wil daar voortdurend gebruik van maken.
Bewust kiezen en plannen
Het gevolg van de prijsstijgingen is dat bezoekers voorzichtiger worden met hun uitgaven. Waar een dagje Efteling vroeger draaide om spontaniteit, draait het nu vaker om plannen.
Veel gezinnen kiezen voor een mix van eigen eten en één traktatie in het park. Een ijsje, een pannenkoek of een snack wordt dan een speciaal moment, in plaats van een vanzelfsprekend onderdeel van de dag.
“We geven het geld liever uit aan iets unieks, zoals een souvenir,” vertelt een vader met twee kinderen. “Dan hebben ze iets om mee naar huis te nemen dat langer meegaat dan een frietje.”
De balans tussen beleving en budget
De Efteling blijft een van de meest geliefde attractieparken van Nederland. Met ruim 5 miljoen bezoekers per jaar blijft de populariteit onverminderd groot, ondanks de hogere prijzen.
Toch lijkt de grens voor sommige gezinnen dichterbij te komen. Op sociale media klinkt steeds vaker de wens dat het park de prijzen in balans houdt, zodat het voor iedereen toegankelijk blijft.
“Een dagje Efteling is nog steeds magisch,” schrijft een bezoeker op X. “Maar het wordt wel een luxe-uitje.”
De directie van het park benadrukt regelmatig dat de prijsstijgingen nodig zijn om de kwaliteit te behouden en te investeren in nieuwe attracties en duurzaamheid.
Slot: de magie blijft, maar de portemonnee voelt het
Ondanks de stijgende prijzen blijft de Efteling een plek waar generaties samenkomen, waar groot en klein zich even in een andere wereld wanen.
Toch is de realiteit duidelijk: waar vroeger vooral de magie sprak, klinkt nu ook het zachte gerinkel van de rekenmachine.
Wie het slim aanpakt, kan er nog steeds een betoverende dag van maken — met een broodtrommeltje van thuis, een flesje water in de tas en misschien één bijzondere traktatie in het park zelf.
Want hoe duur het ook wordt, de glimlach van een kind bij het zien van de draak van Joris en de Draak of de muziek van Droomvlucht blijft onbetaalbaar.